Tản mạn: HỮU THỂ HẠNH PHÚC GIỮA ĐỜI

 

Nếu có triết gia cho rằng con người là hữu thể bị quăng ném vào thế giới, thì hẳn có kẻ đã giải thích từ "quăng ném" với nghĩa tiêu cực và gán ghép "đời là bể khổ". Tuy nhiên, bản thân tôi vẫn luôn đinh ninh rằng, tôi là hữu thể bị "quăng ném" nhưng hạnh phúc vô vàn.

Xác tín như thế bởi lẽ bị tôi biết mình được quăng ném trong bàn tay Thiên Chúa. Tôi nhận ra Đấng Tạo Tác nên mình đã đưa bàn tay rộng mở và ấp ủ tôi trong suốt hành trình làm người. 

Quăng ném để lớn lên, đó là điều mà tôi kinh nghiệm và luôn trân quý. Cứ mỗi độ thấy mình cô đơn, hẳn tôi nhận ra mình đang được tôi luyện để phúc hưởng. Hay mỗi bận đau khổ, tôi hiểu rằng mình đang được ban  tặng hạnh phúc sắp tới bên mình. Rồi những khi gặp khó khăn, thì tôi biết thuận lợi đang đợi chờ ở tương lai không xa.

Hữu thể "tôi" biết rằng mình có cội nguồn, gốc gác; biết rằng tôi còn nhận được sự bọc che và bọc lót của bao hữu thể quanh tôi! Mà nơi mỗi hữu thể quý giá ấy, tôi soi mình và thấy mình, tôi soi mình thấy họ.

Lời tri ân cho biến cố ngày hữu thể được "quăng ném" đến mọi "cố" hữu thể, "nguyên" hữu thể và "đương kim" hữu thể. 

Vàng son rồi một ngày cũng hết, 

Hữu thể tác thiên ắt vẫn còn

Tri ân muôn ngàn vạn Thiên - Nhân 

Đời vui mãi, gieo bước chân loát thoát.

                                                                                    Little Stream

                                                                                    Photo: Moon

Tản mạn: CHÚT TÂM TÌNH CUỐI NĂM PHỤNG VỤ

 Bước vào ngày cuối cùng của năm phụng vụ, người Ki-tô Hữu được gọi mời gọi “hồi tâm” nhìn lại chính mình trong tương quan với Chúa, với tha nhân và với chính mình. Đây là tâm tình của người con thứ sau khi đã phung phí của cải của Cha và ăn năn dốc lòng trở về (x. Lc 15,11-32). Mặc dù những điều kiện ngoại cảnh đã phần nào toát lên vẻ ê chề của phận mình, nhưng việc chủ động “hồi tâm” và “tự nhủ” mới là điều quyết định cho người con nhận ra Cha thương mình. Cậu hiểu rằng ngay cả với kẻ ăn người ở Cha còn thương mến, huống chi cậu là đứa con mà Cha rứt ruột sinh ra. Từ việc nhìn lại để nhận ra bản thân đã “đắc tội với Trời và với Cha”, người con đã đứng lên trở về với Cha.

Vững tin rằng, vì tình thương hải hà, Chúa sẽ mở ra một cánh cửa thời gian mới, năm phụng vụ mới, nhưng không có nghĩa là dĩ vãng năm phụng vụ cũ đã ra vô ích. Sau những hoạt động liên tục không ngừng nghỉ, thì phút lặng yên cả bề ngoài lẫn trong tâm hồn quả là điều cần thiết. Chúa mời gọi tôi đối diện với chính mình. Chấp nhận thực tế những ưu điểm, khuyết điểm, thậm chí là tội lỗi của bản thân. Chỉ cần biết tận dụng, thì hành vi “hồi tâm” có thể giúp chúng ta nhìn ra sự đồng hành của Thiên Chúa, sự quan tâm hay hờ hững, sự biết ơn hay vô ơn của tôi đối với Thiên Chúa và tha nhân. Cũng từ bước “hồi tâm” mà tôi có thể “chuyển ý”, thậm chí là “chuyển hướng” cuộc đời sang một năm phụng vụ mới với nhiều hy vọng và bình an hơn.

Một năm phụng vụ đã kết thúc, người Ki-tô Hữu không chỉ dừng lại ở những khuyết điểm, thiếu sót để đau buồn. Nhưng được mời gọi tháp nhập cách trọn vẹn vào những điều mới mẻ sắp mở ra. Các mùa trong năm phụng vụ vẫn như nhau: Vọng – Giáng Sinh – Thường Niên – Chay – Phục Sinh – Thường Niên, nhưng người Ki-tô Hữu sống trong mỗi năm ấy lại khác biệt, kẻ thì dần dần trưởng thành, người thì lớn lên vượt bậc. Đức tin của tôi hôm nay hẳn lớn và mạnh hơn hôm qua và lòng yêu mến Thiên Chúa ngày một sâu đậm hơn bao giờ hết.

Nguyên do của sự biến đổi này là kết quả của hành trình “hồi tâm” liên lỉ trong từng ngày sống, tuần sống, tháng sống, năm sống. Kinh nghiệm về những thành công cho ta thêm vững vàng. Kinh nghiệm về những vấp ngã, yếu đuối của bản thân cho thấy chúng ta cần đến sự trợ giúp và đồng hành của Thiên Chúa, Đấng làm cho khuyết điểm của mỗi người được chữa lành. Lời mời gọi sẽ càng lúc càng rõ hơn, không chỉ khi tuổi đã ngả bóng xế chiều, nhưng cả tuổi trẻ thanh xuân cũng có thể nhận ra được. Sự tỉnh thức sẵn sàng với chiếc đèn đầy dầu, cùng với chiếc bình dầu dự trữ trong tay sẵn sàng đón chàng rể (x. Mt 25, 1-13).

Còn sống ngày, tuần, tháng, năm nào là còn cơ hội ngày, tuần, tháng, năm đó. Thiên Chúa mong mỏi con cái của Ngài hãy ý thức sớm, hãy tỉnh thức sớm và thi hành ý muốn của Chúa ngay từ sớm. Làm sao để trên môi không phải thốt ra tiếng “phải chi…”, “giá mà…”, “nếu có thể…”. Vì tính thực tế của những tiếng nói ấy, cùng với năm tháng của kiếp người, càng giảm đi mỗi lúc mỗi nhiều hơn.

Hãy chúc nhau một năm vụ mới sống đẹp như lòng Chúa mong ước, tràn đầy hy vọng, vững vàng tín thác. Cùng nhau xác tín rằng ngày Chúa “cuốn thời gian lại” sẽ là ngày vui, chứ không phải là ngày tang chế, thảm sầu. Xin kết bằng bài Thánh Thi quen thuộc:

“Ánh bình minh đã nhuốm hồng khóm trúc,

Hãy mở hồn cho tỏa ngát hương kinh,

Nguyện suốt ngày trong mọi nơi mọi lúc

Chúa giữ ta khỏi vương vấn tội tình.

Này ngôn ngữ, xin dằn cho êm lại,

Nỗi bất bình, thu xếp gọn một bên,

Còn đôi mắt, ngăn đừng cho cuồng dại

Thu bóng hình những ảo ảnh phù vân.

Cho tấc dạ trinh bạch như tuyết trắng,

Mãi can trường trong thử thách đau thương,

Khi tiết độ, khi cầu kinh nguyện ngắm

Vững tâm theo đường đạo lý luân thường.

Ngày vừa xế, Chúa cuốn thời gian lại,

Mảnh trời tây còn bảng lảng bóng vàng,

Ta sẽ được Chúa khoan hồng thanh tẩy,

Vui ngập lòng, ta miệng hát vang vang”

Nếu đã đọc tới đây, bạn còn ngại gì mà không ngồi xuống và nghiêm túc làm một cuộc hồi tâm đúng nghĩa. Chắc chắn Chúa sẽ nói với bạn nhiều điều, mà điều ấy là bí mật riêng giữa Chúa và bạn mà thôi.

Các bước làm Phút Hồi Tâm xin xem tại: ĐÂY

Little Stream

Photo 1: Moon

Photo 2: C.K.

Tản mạn: NỖI SỢ VÀ HẠNH PHÚC

 Nỗi sợ vốn là điều rất bình thường trong thân phận của kiếp người. Từ khi vừa mở mắt chào đời cho tới ngày xuôi tay nhắm mắt, có bao giờ con người thực sự bình an và không có nỗi sợ. Đứa bé sợ xa cha mẹ và sợ thiếu vắng tình thương. Em học sinh lo sợ cho những kỳ thi sắp tới, lo lắng ôn bài để đạt kết quả thật tốt. Người lớn sợ thiếu thốn miếng cơm manh áo, sợ gia đình bất hòa. Có người lại sợ lo vì sức khỏe suy yếu và dần tiến tới cái dốc bên kia cuộc đời. Rõ ràng hơn, có người sợ cái chết ập đến bên mình cách bất ngờ, để lại gia đình, tài sản và mọi thứ mà họ kiếm tìm cả đời.

Sinh ra đã sợ tổn thương,

Lớn lên lại sợ dặm trường thương đau.

Sợ mình té ngã, nát nhàu,

Chỉ mong những phút thanh tao yên bình.

Dường như trong nỗi sợ ấy, con người quên đi hạnh phúc đích thực đời mình. Nỗi sợ cũng đồng nghĩa với khát khao hạnh phúc. Hoàn cảnh càng éo le chừng nào thì nỗi ước mong hạnh phúc càng lớn lao chừng đó. Đó có thể là nằm mơ giữa ban ngày, nhưng với người Ki-tô Hữu thì không hẳn là nằm mơ. Cùng đích của người Ki-tô Hữu là chính Thiên Chúa, Ngài là Đấng mang đến cho họ hạnh phúc và bình an đích thực.

Nỗi sợ ấy tựa như cảm giác sắp bị chìm của Phê-rô. Nỗi hạnh phúc tựa như khoảnh khắc Chúa Giê-su đưa tay nắm lấy Phê-rô và cứu ông khỏi chết. Cũng vậy, Chúa Giê-su cũng đưa tay cứu mỗi người chúng ta khỏi nỗi sợ hãi trong cuộc sống. Nhưng nhiều lúc chúng ta lại để tâm lý sợ hãi che lấp mọi ân sủng và sự trợ giúp đến từ Thiên Chúa.

“Người hèn tin, tại sao mà nghi ngờ?” Chúa Giê-su đã dạy cho Phê-rô và mỗi người Ki-tô Hữu bài học về đức tin. Cuộc sống vẫn đầy dẫy khó khăn và thách đố làm chúng ta sợ hãi, nhưng chúng ta vẫn còn niềm tin vào Thiên Chúa, tin vào quyền năng tuyệt đối của Ngài sẽ dẫn đưa chúng ta tới bến bờ hạnh phúc vĩnh cửu.

“Lạy Thầy, xin cứu con!” Câu nói thể hiện niềm tin của thánh Phê-rô. Đối diện với cái chết cận kề, Phê-rô nhận ra chỉ có Chúa mới có thể cứu mình. Thực ra chuyện Phê-rô được cứu còn nằm ở chỗ Phê-rô chủ động đưa tay xin Chúa cứu. Thiên Chúa vẫn một mực thương xót, nhưng mỗi người chúng ta có muốn đưa tay để Ngài kéo lên hay không, là chuyện của lòng tin và sự tự nguyện của chúng ta.

Lạy Chúa, xin ban cho mỗi người chúng con đang khi quay quắt giữa những khó khăn và sợ hãi trong cuộc sống, biết chạy đến bên Chúa để được Ngài ủi an và chúc phúc. Xin cho chúng con mãi tin vào lời Chúa dạy: “Thật, Thầy bảo thật anh em: anh em sẽ khóc lóc và than van, còn thế gian sẽ vui mừng. Anh em sẽ lo buồn, nhưng nỗi buồn của anh em sẽ trở thành niềm vui.” (Ga 16,20)

Little Stream

Photo: Moon

Tản mạn: ĐỨC MẸ SAO BIỂN

 “Lạy Mẹ là ngôi sao sáng, soi lối cho con lúc vượt biển thế gian…”. Câu hát thân quen mà thủa bé tôi đã được nghe những người ông, người bà trong giáo xứ hát vang sau mỗi lần đọc xong chuỗi Mân Côi. Câu hát in đậm trong tôi hình ảnh người Mẹ giúp cho con cái mình đang trong những khốn đốn và gian nan của kiếp người. Mẹ là trung gian cầu bầu cùng Chúa và đồng hành sát cạnh bên con trong mọi khoảnh khắc, nhất là những lúc chòng chành và nguy hiểm nhất. Hôm nay, khi được đến với Đức Maria Sao Biển tại Đà Nẵng, những tâm tình thủa ấy lại quay về trong tôi cách trọn vẹn.

Khuôn viên đài Đức Mẹ Sao Biển nằm trên khu vực lãnh thổ trải dài của quý Soeurs Dòng thánh Phaolô tại Đà Nẵng. Tôi đã cố tìm về nguyên nhân xuất hiện của bức tượng Đức Mẹ và thực sự bất ngờ vì điều ấy đúng như câu hát “…soi lối cho con lúc vượt biển thế gian…”. Sau một cơn siêu bão đổ vào Đà Nẵng với mức phá đổ kinh khủng, bức tượng Đức Mẹ Sao Biển được đặt trên kệ đá sơ sài trong khuôn viên tu viện hướng ra mặt biển vẫn nguyên vẹn, thậm chí là những miếng tôn che tạm cũng không hề hấn gì. Sau biến cố này, người dân kể cả lương hay giáo vẫn tuôn đến với Đức Mẹ.

Vì khuôn viên đài Đức Mẹ Sao Biển đối diện với khuôn viên là những hàng quán phục vụ ăn uống ven biển, nên những tiếng nhạc xập xình và tiếng người nói chuyện hoặc ca hát lớn tiếng. Tuy nhiên, giữa những hàng cây xanh trong khuôn viên lại có những khuôn mặt thành khẩn cầu nguyện. Từng nhóm người đến đọc kinh, lần hạt Mân Côi hoặc thắp hương xin ơn cùng Đức Mẹ. Có nhóm người mặc những trang phục trang trọng, cũng có người ăn mặc rất đỗi bình thường. Có người là khách du lịch và cũng có người dân Đà Nẵng đến cùng Đức Mẹ. Có những cụ già, những em bé, những sinh viên công giáo và có cả những tu sĩ hoặc dự tu nam nữ.

Tận mắt chứng kiến những nhóm người tuôn về bên Mẹ, tôi lại thấy mình như thủa bé được kề bên Đức Mẹ. Những tâm sự đơn thành của đứa con thơ bên người Mẹ cũng rất giản dị: Mệt, đau, khổ, tạ ơn, xin ơn và thậm chí là chỉ ngắm Mẹ cười thôi là đủ. Có lẽ những tất bật của kiếp người nhiều lúc khiến tôi mỏi mệt. Ngắm Mẹ cười, lòng tôi lại bình an. Cơn gió biển hắt lên mát rượi hoà lời kinh của nhóm chúng tôi với lời kinh của những khách đến viếng. Hẳn Mẹ đã nghe rất rõ và hiểu rất thấu. “Lạy Mẹ là ngôi sao sáng, soi lối cho con lúc vượt biển thế gian…”.

Tạ ơn Chúa đã ban cho chúng con người Mẹ hiền luôn đồng hành và chuyển cầu cùng Chúa cho đoàn con. Xin cho từng người chúng con theo gương Mẹ để sống yêu mến Chúa mỗi ngày một hơn.

Little Stream

Suy tư: INHAXIÔ VÀ LÒNG YÊU MẾN HỘI THÁNH

 (Mừng lễ thánh phụ Inhaxio Loyola, 31/07)

____________________________________

“Trong ngày lễ bổn mạng Đấng sáng lập Dòng, tôi nghĩ gì?” đó là điều tôi đã tự vấn chính mình nhân ngày Giáo Hội mừng nhớ thánh Inhaxio Loyola, Đấng sáng lâp Dòng Chúa Giê-su, cũng chính là con đường mà tôi chọn lựa cho đời dâng hiến của mình. Thực, khi nhìn lại chặng đường nho nhỏ đã qua, tôi tạ ơn Chúa, biết ơn Dòng và nhất là lòng yêu mến đối với Đấng sáng lập.

Tôi học được nơi thánh nhân lòng yêu mến Hội Thánh. Inhaxio Loyola không là người duy nhất yêu mến Hội Thánh, nhưng với cách thức mà Thiên Chúa tác động, tôi nhận ra cách Chúa dẫn dắt thánh nhân khá đặc biệt qua lòng trung thành đối với Hội Thánh.

Thánh Inhaxio đã tuyên bố thẳng thắn rằng: “Gạt bỏ mọi phán đoán riêng, ta phải giữ tâm hồn quy hướng và sẵn sàng vâng phục Bạn Thật của Chúa Kitô, Chúa chúng ta, là Giáo Hội Phẩm Trật, Mẹ Thánh chúng ta.” (Linh Thao, số 353) Chính trong tâm thức quy phục Hội Thánh ngay cả khi Hội Thánh có những lầm lỗi, nhưng thánh nhân tin chắc rằng cơ cấu phẩm trật này không chỉ là ý muốn của con người, mà là chính sự sáng lập, hướng dẫn của Thiên Chúa, nên Inhaxio khẳng định: “Để chắc chắn đúng trong mọi sự, phải luôn luôn sẵn sàng, trước một vật mà tôi thấy là trắng, nếu Giáo Hội phẩm trật thấy là đen, thì tin là đen. Vì ta tin rằng cả nơi Đức Kitô, Chúa chúng ta, lẫn Bạn Ngài là Giáo Hội, vẫn cùng một Thánh Thần cai quản và hướng dẫn, để cứu rỗi linh hồn chúng ta. Thực vậy, cũng một Chúa Thánh Thần, Đấng đã ban mười điều răn, và hiện đang hướng dẫn cùng cai quản Giáo Hội, Mẹ chúng ta.” (Linh Thao, số 365). [1]

Tinh thần vâng phục tuyệt đối này là điều mà anh em trẻ chúng tôi được dạy ngay từ những ngày chập chững sống trong Dòng. Chúng tôi được học biết ý nghĩa của sự đồng cảm thức với Hội Thánh ngang qua Hiến Pháp Dòng và qua cầu nguyện trong Linh Thao. Thực vậy, thoáng nhìn thì người đọc có thể phê bình thánh nhân quá khích trong vấn đề vâng phục đối với Chúa Kitô và Hội Thánh, nhưng chính bối cảnh mà thánh Inhaxio đã sống và làm việc đã minh chứng cảm thức của ngài là đúng. Trước những lỗ hổng quá lớn về mặt quản trị và những gương mù xuất hiện trong Hội Thánh. Chọn canh tân Hội Thánh là điều đương nhiên của những tấm lòng nhiệt thành. Nhưng canh tân bằng con đường nào mới là điều đáng nói: ở lại trong Hội Thánh? Hay rời bỏ Hội Thánh? Chính cái nhìn Hội Thánh không là sản phẩm của lý trí con người, mà là sáng kiến và được dưỡng nuôi bởi Thiên Chúa, nên những lỗ hổng trên thân mình chắc chắn sẽ được Thiên Chúa lấp đầy. Vậy, công cụ để Thiên Chúa lấp đầy là gì? Chính là những Kitô Hữu nhiệt thành và vẫn giữ lòng yêu mến Hội Thánh.

Ngôn từ mà thánh nhân sử dụng có phần mạnh mẽ và mang tính bó buộc, nhưng ngôn ngữ của một người chiến binh mang tên Inhaxio vốn thể hiện lòng trung thành tuyệt đối với cấp trên của mình, cụ thể là chính Chúa Kitô. Tôi nhận ra đàng sau sự cứng cỏi của ngôn từ nhà binh là sự uyển chuyển, tự do và tinh tế của tinh thần phân định. Hoàn toàn không có sự bắt ép một ai phải chọn lựa một điều gì, nhất là trong lĩnh vực đức tin. Tuy nhiên, Inhaxio qua Linh Thao đã giúp con người biết tự mình đặt vấn đề, tự mình suy xét, tự mình nhận ra những khiếm khuyết và nhu cầu đức tin của bản thân, tự mình thấy mình cần chọn điều gì là mưu ích, tự bỏ đi những gì là vô ích hoặc chỉ mưu ích tạm bợ. Khi tự mỗi người nhận ra điều này, họ sẽ biết phải điều hướng đời mình như thế nào. Hoàn toàn không cứng nhắc nhưng đầy tự do. Không còn sự thuyết phục nào cao hơn khi Thiên Chúa đã vạch ra những điểm mà Ngài mong muốn mỗi người tự thực hiện.

Tôi được dạy rằng vâng phục không phải là giữ luật lệ, cũng không là bo bo sợ hãi vấp ngã, sợ làm mất sỉ diện hay danh dự của bản thân hay của Dòng. Thực vậy, càng giữ càng thấy hỏng hóc; càng sợ mất lại càng dễ mất. Cũng vậy đồng cảm thức với Hội Thánh không phải là thương đôi chút khi bản thân còn được ưu đãi, và ghét cay ghét đắng khi những ưu đãi dành cho bản thân bị rút đi. Vâng phục và yêu mến Hội Thánh vốn khởi đi từ tâm hồn mỗi con người. Chỉ khi tâm hồn đủ nhạy cảm trước đức tin và đủ can đảm nhìn nhận nhu cầu đức tin của bản thân, thì vấn đề tự khắc được dàn xếp tốt đẹp. Thiên Chúa dựng nên con người có tự do, lý trí, ý chí và tâm hồn nhạy cảm; chỉ với những công cụ hữu hiệu này, mỗi người dư sức hiểu họ phải yêu mến và làm gì cho Hội Thánh, nhưng đáng tiếc là ít ai đã chịu khó làm điều họ được thôi thúc. Phần đa con người dễ bị chi phối bởi tiếng nói của sự thu vén chóng vánh mà thôi.

Thánh Inhaxio Loyola đã dạy cho tôi bài học yêu mến Hội Thánh không chỉ bằng cái đầu thô ráp và cứng nhắc, cũng không chỉ hành xử theo cảm xúc bưng bít mọi ý hướng khôn ngoan tốt lành của bản thân. Phải yêu mến Hội Thánh bằng cả đầu và tim. Hiểu và yêu, yêu và hiểu. Hai yếu tố cực kỳ quan trọng không thể tách rời nhau.

Xin thánh tổ phụ chuyển cầu cho anh em đang dấn thân trong Linh Đạo bước theo Đức Kitô vác Thánh Giá cũng được lòng yêu mến Hội Thánh nồng nàn tha thiết.

Little Stream

[1] Đọc thêm Linh Thao về Đồng Cảm Thức Với Giáo Hội tại: https://linhthao.net/luutru/139

Suy tư: DÒNG MÁU ANH HÙNG TỬ ĐẠO

 Đến với Đền Thánh Chân Phước An-rê Phú Yên Phước Kiều (Quảng Nam), ngày đại lễ mừng vị chân phước thực mang lại cho tôi quá nhiều cảm xúc trào tràn, trong đó cảm xúc lớn nhất là niềm tự hào vì mình được mang danh là con cháu các vị anh hùng tử đạo Việt Nam. Nhờ động lực đến từ niềm tự hào này, tôi được mời gọi quy hướng về Thiên Chúa như cùng đích đời mình và quyết tâm làm chứng tá cho Người cách trọn vẹn.

Sinh ra và lớn lên ở miền Nam Việt Nam, có lẽ đây là lần đầu tiên tôi được ra tận Miền Trung và trực tiếp tham dự Thánh Lễ long trọng mừng vị anh hùng tử đạo. Thánh Lễ diễn ra vào buổi chiều ngày 26/07/2023 tại khuôn viên giáo xứ Phước Kiều, giáo phận Đà Nẵng. Đức Giám Mục (ĐGM) Giuse Đặng Đức Ngân – Giám mục giáo phận Đà Nẵng đã chủ tế Thánh Lễ mừng chân phước An-rê Phú Yên, nhân đây ĐGM Giuse cũng mừng bổn mạng các Giáo Lý Viên trong giáo phận và mừng giáo xứ Phước Kiều được chính thức thành lập.

Thánh lễ mừng kính Chân phước An-rê Phú Yên

Điều gây xúc động mạnh cho tôi là hình ảnh các đoàn tín hữu trong giáo phận đổ về đền thánh, khung cảnh ấy gợi trong tôi về bầu không khí lễ hội truyền thống Việt Nam. Nơi đó, tôi nhận ra những cụ già với khuôn mặt nhễ nhại mồ hôi tiến vào đền thánh; có những em bé cũng được cha mẹ dắt đi tham dự Thánh Lễ; các cộng đoàn tu trì cũng hoà với đoàn giáo hữu trong niềm vui họp mặt. Chứng kiến toàn cảnh đại lễ, tôi nhận ra từng cung bậc cảm xúc của tín hữu: niềm vui gặp nhau, hào hứng vỗ tay sau những vũ điệu thánh ca vào đời, bùi ngùi xúc động trước hoạt cảnh tái diễn lại chân dung chân phước An-rê Phú Yên và, sau hết, là sự hiệp nhất của đông đảo tín hữu trong Thánh Lễ do chính ĐGM giáo phận chủ sự.

Đông đảo tín hữu đổ về đền thánh không để cử hành lễ giỗ cho một thanh niên 19 tuổi đã chết vài trăm năm về trước, nhưng mọi người hoà cùng niềm vui mừng chiến thắng oai hùng của vị anh hùng tử đạo. Cứ ngỡ cái chết đã dập tắt mọi niềm vui và hy vọng, nhưng kết quả của cái chết vì đức tin hoàn toàn mang lại hoa trái ngoài sức tưởng tượng của con người. Sự năng động và năng lượng tiềm ẩn sau cái chết can đảm là một tấm gương sáng cho những thế hệ mai sau. Nhiều thế hệ từ lão niên đến đồng ấu, từ vị chủ chăn giáo phận đến những con chiên ở xa xôi đã chứng tỏ sự năng động và năng lượng tiềm tàng vô cùng mạnh mẽ.

Cách cụ thể, các giáo lý viên là những chứng nhân sống động cho sự năng động đặc biệt này trong lòng Giáo Hội. ĐGM Giuse nhắn nhủ các giáo lý viên của giáo phận hãy là những chứng tá đức tin cho những học viên giáo lý. Từ lời nhắn nhủ của ĐGM, tôi hiểu rằng chứng tá đức tin khác xa những lý thuyết trên sách vở và tác dụng của chúng hoàn toàn khác nhau. Nếu sách vở chỉ dừng ở kiến thức (cái đầu), thì chứng tá là chính đức tin, là tâm hồn (con tim) và thực hành. Sự ảnh hưởng của chứng tá luôn mạnh mẽ và năng động hơn bất kỳ kiến thức suông nào, dù cho kiến thức ấy có hay đến cách mấy đi chăng nữa. An-rê Phú Yên đã sống đức tin với trọn vẹn con người và mạng sống của chính mình, xứng đáng là mẫu gương cho anh chị em giáo lý viên trong lòng Giáo Hội.

Được hoà mình vào bầu không khí đại lễ, niềm tự hào và lòng can đảm vì là con cháu anh hùng tử đạo trong tôi được trỗi dậy. Mặc dù đã được đọc nhiều sách và truyện kể về các vị tử đạo từ thủa bé, nhưng khi được trực tiếp xem, nghe và ngẫm ở tuổi thanh niên thì tôi mới cảm được niềm tự hào và lòng can đảm đích thực. Tôi được soi sáng để hiểu rằng Chúa không muốn tôi khóc lóc ỉ ôi và mang sầu hận trước kẻ bị giết vì đạo và người thi hành án, nhưng Người muốn hướng tôi đến cùng đích của người tín hữu, cùng đích ấy chính là Thiên Chúa. “Chỉ trong Thiên Chúa mà thôi, hồn tôi mới được nghỉ ngơi yên hàn.” (Tv. 61) Chân phước An-rê Phú Yên đã quyết hướng đời mình tới cùng đích cao nhất rằng giữ nghĩa cùng Chúa Giê-su cho đến hết hơi, cho đến trọn đời. Chân phước đã cụ thể lý tưởng cao vời ấy bằng chứng thực bằng cách lấy tình yêu đáp đền Tình Yêu, lấy mạng sống đáp đền Mạng Sống.

Xin chân phước An-rê Phú Yên chuyển cầu cùng Chúa ban cho đoàn tín hữu ngày thêm yêu mến Thiên Chúa tha thiết và biết quy trọn đời mình về Chúa.

Thánh nhân mãi là gương sáng về lòng yêu Chúa và chứng nhân về Tình Yêu Thiên Chúa trong lòng thế giới hôm nay.

Little Stream

Tản mạn: GƯƠNG SÁNG CỦA TUỔI GIÀ

 Có người bạn gửi cho tôi bức thư tri ân, tạ lỗi và tạm biệt của Đức Giám Mục Cosma Hoàng Văn Đạt và bạn chia sẻ tâm tình “thực sự thấy hành động này có cái gì đó hay hay!” Tôi đã hỏi lại: “Hay ở chỗ nào?” thì bạn ậm ờ mà không hồi đáp lập tức. Mãi lúc sau bạn đã nhắn cho tôi hàng tin thật ý nghĩa: “Hay vì tuổi già thật cao thượng và đáng quý!”

Qua chia sẻ của bạn, tôi được gợi hứng lại chút tâm tình sứ điệp của Đức Thánh Cha (ĐTC) Phanxicô nhân ngày Quốc Tế Ông Bà Cao Tuổi lần thứ Hai, có chỗ ĐTC đã viết: “Tuổi già không phải là một thời gian vô ích lúc chúng ta phải rút lui và đồng thời ngừng tiến bộ, nhưng là một mùa mà chúng ta có thể tiếp tục sinh hoa kết trái: một sứ mạng mới đang chờ đợi chúng ta và mời gọi chúng ta hướng nhìn về tương lai.” Đồng thời, tôi cũng nhớ đến hình ảnh ĐTC Biển Đức XVI khi rời ngôi giáo hoàng vì tuổi cao sức yếu. Trong buổi Công nghị các Hồng y tại Vatican vào trung tuần tháng 02/2013, ĐTC Biển Đức XVI đã chia sẻ: “Các Hiền Huynh thân mến, Tôi đã triệu tập các Hiền Huynh đến Công Nghị này, không chỉ để bàn về ba án phong Thánh nhưng còn là để trao đổi với các Hiền Huynh một quyết định rất quan trọng đối với đời sống của Giáo Hội. Sau nhiều lần tự vấn lương tâm trước mặt Chúa, tôi đã đi đến sự xác tín rằng năng lực của tôi, do tuổi cao, không còn phù hợp để cáng đáng đầy đủ sứ vụ Giáo Hoàng.” Tôi cũng nhớ tới những tâm tình của Đức Giám Mục Cosma Hoàng Văn Đạt trong bức thư gửi: “Hôm nay là ngày tôi đủ 75 tuổi, và được Đức Thánh Cha Phanxicô chấp thuận đơn từ nhiệm thi hành sứ vụ giám mục chính tòa giáo phận Bắc Ninh, qua đó tôi chính thức được nghỉ hưu theo Giáo Luật.”

Đúng là câu trả lời của người bạn chưa rõ ràng, nhưng có lẽ vì là người bạn chí cốt, nên tôi có phần hiểu ý bạn chút chút. Chắc hẳn bạn và tôi đều đồng ý rằng những tấm gương mà tôi vừa kể là những tấm gương sáng chứng tỏ tuổi già thực sự là món quà Thiên Chúa ban tặng.

Đối mặt với những dấu hiệu sa sút về sức khoẻ thể xác lẫn tinh thần, đồng thời những thách đố và áp lực về công việc, thì không chỉ với người cao tuổi trong Giáo Hội, mà cả những công nhân viên chức ngoài Xã Hội cũng cùng một cảm nhận như thế. Tuy nhiên, điều làm nên ý nghĩa nơi các vị giáo hoàng, giám mục, linh mục, tu sĩ nam nữ và các giáo dân kỳ cựu trong các hội đoàn giáo xứ là biết dừng lại việc phục vụ đúng mức và đủ mức. Như thế nào là đúng? Như thế nào là đủ? Câu trả lời chỉ những người trong cuộc mới đủ trả lời cho mình. Vì là việc phục vụ mọi người với tinh thần quảng đại, dấn thân và không cầu báo đáp, nên chính khi thấy Chúa dùng chính mình tới mức này là đủ, và Ngài muốn trao cho mình một sứ mạng khác phù hợp với tuổi già, thì đó là lúc người cao tuổi càng sẵn sàng và vâng phục “ngay lập tức” hơn bao giờ hết.

Nhưng có phải tuổi già là vô dụng? Nhân ngày Quốc tế Ông Bà và Người Cao Tuổi lần thứ Nhất, ĐTC Phanxicô, qua vị phát ngôn viên là Đức Tổng Giám mục Rino Fisichella, đã tuyên bố cách thẳng thắn không né tránh rằng: “Ông bà và người già không phải là đồ thừa của cuộc sống, không phải là đồ vụn vặt bỏ đi. Họ là những mẩu bánh quý giá còn sót lại trên chiếc bàn cuộc sống và vẫn có thể nuôi dưỡng chúng ta bằng một hương thơm mà chúng ta đã đánh mất, “hương thơm của ký ức”.” Phút huy hoàng của tuổi già không còn là những khoảnh khắc xung phong ra chiến trường để chiến đấu bằng sức lực hoặc khả năng, nhưng sau những năm tháng giũa mài, họ đã có cách chiến đấu tuyệt vời hơn là chính niềm tin, gương sáng và lời cầu nguyện. Những kinh nghiệm trong suốt đời người mà ĐTC gọi là “hương thơm của ký ức” chính là kinh nghiệm dệt kết với đức tin, gương sáng và lời cầu nguyện tha thiết. Chất liệu quý báu này mới là mốc vinh quang của tuổi già, nhờ việc làm này mà con cháu thế hệ sau được hưởng nhờ nơi kinh nghiệm mà có thể họ dấn thân cả đời cũng chưa chắc học được như ông bà của mình.

Tuy nhiên, để có được tấm lòng quảng đại dấn thân và thái độ sẵn sàng “lui về” như thế, người cao tuổi càng phải học bài học về sự khiêm nhường thẳm sâu. Thậm chí là sự bỏ mình thực sự. Thực vậy, đứng trước quyền lực và vị trí điều khiên, ít có mấy ai giữ mình khỏi những đam mê quyến luyến với những gì mình đang có. Vậy nên chuyện dám buông bỏ quả là điều rất khó. Nhưng tấm gương sáng của các vị là dám để lại vị trí và quyền hành cho hậu bối, mà không chỉ là bỏ mặc nhưng còn đồng hành trong lời cầu nguyện, thậm chí là tư vấn, khuyên nhủ và hỗ trợ nếu người đến sau cần giúp đỡ. Đây là điều mà nhiều người cao tuổi đã thực hiện, trong đó có tấm gương của ĐTC Biển Đức XVI khi đồng hành cùng ĐTC Phanxicô. Có lẽ “điều hay hay” mà bạn tôi nghĩ tới là điều này và chính tôi cũng đồng ý với ý nghĩa “hay hay” như thế!

Quả thực, “người tuổi già thì đẹp lòng Chúa, được Chúa yêu dấu” (Kn 4,7). Tạ ơn Chúa đã ban cho Giáo Hội những mẫu gương cao tuổi tuyệt vời. Các vị đã không hề có khái niệm “nghỉ hưu”, nhưng là chuyển sang một sứ mạng phù hợp với tuổi già. Các vị không rũ bỏ trách nhiệm nhưng hằng cầu nguyện liên lỉ và động viên những hậu bối đứng ở vị trí của mình. Các vị không “giấu nghề” nhưng khiêm tốn “truyền nghề” và đưa ra những lời khuyên hữu ích. Nguyện cho chính mẫu gương các vị cao tuổi thuộc mọi thành phần trong Giáo Hội đều sống tình yêu triệt để như lòng Chúa mong ước; để chính tình yêu ấy sẽ truyền lại ngọn lửa nhiệt huyết cho hậu thế tương lai.

Little Stream

Photo: Moon

Truyện ngắn: CHÚA "BAY" LÊN TRỜI

 1.

Thằng con rất thích ý tưởng Chúa “bay” lên trời mà ba giải thích cho nó về ngày lễ Thăng Thiên. Có lẽ để giải thích cho một đứa nhỏ mới bảy tuổi về ý tưởng “thăng thiên” của Con Thiên Chúa quả là khó khăn, nhưng liên kết cách dễ dàng về những ông tiên hay bà tiên trong phim ảnh, hoặc là những vị siêu anh hùng không hề chết mà được một siêu năng lực nào đó rước lên trời.

-“Ủa ba ơi! Mà Chúa lên trời có giống trong phim mà con coi hông?”

Ba gãi đầu rồi cười khì, lúng túng vì chả biết giải thích làm sao đây. Chẳng phải vì ba không có kiến thức vì trường lớp giáo lý và kinh nghiệm dạy cho ba những điều ấy, nhưng làm sao để nói cho đứa con. Cực chẳng đã đành gật đầu cười miễn cưỡng đáp lại:

-“Chắc là vậy đó con! Mai mốt lớn rồi con sẽ hiểu hơn!”

Thằng con khoái chí một tay chống cằm một tay chỉ thẳng lên trời, y như trong bộ phim siêu nhân Gao mà nó coi; nó nhắm mắt tưởng tượng như được bay lên trời sau khi làm bao nhiêu điều có ích cho cuộc đời.

-“Thích quá! Con cũng muốn bay lên trời với Chúa cái vèo!”, thằng con khẳng định.

Ba biểu nó:

-“Vậy phải học giỏi, ngoan ngoãn, nghe mời ba mẹ thì mới có đủ “phép” bay lên trời! Nghe chưa?”

2.

Câu chuyện Chúa “bay” lên trời được thằng con đem kể với bạn bè trong xóm và trong lớp. Chắc vì nó có khiếu kể chuyện nên kể chuyện tưởng tượng mà đứa bạn nào cũng mê mẩn câu chuyện của nó.

-“Ê! Mày có biết siêu nhân Gao biến hình hông?” Thằng con hỏi mấy đứa bạn:

-“Biết! Biết! Biết!”, mấy đứa bạn đáp lại lớn tiếng.

-“Rồi tụi mày có biết tề thiên đại thánh bay lên trời gặp ngọc hoàng thượng đế hông?”

-“Biết! Biết! Biết!”, mấy đứa bạn cũng đáp lại.

-“Tụi mày có biết Chúa Giêsu cũng “biến hình” như siêu nhân Gao và “bay” lên trời như tề thiên hông?”

Mấy đứa bạn mắt to mắt nhỏ nghe điều lạ lùng quá, hỏi lại:

-“Thiệt hả? Ghê vậy? Ai nói mà mày biết.”

Thằng con trả lời khẳng khái:

-“Ba tao nói!” rồi nó cười khoái chí như biết được điều thật to lớn.

3.

Chúa nhật lễ thăng thiên, mấy đứa nhỏ rủ nhau đi lễ coi Chúa “bay” lên trời và để chứng thực lời thằng bạn nói là đúng. Sáng đó, đứa nào cũng dậy sớm, mặc đồ thật đẹp để cùng ba mẹ đi lễ. Ba mẹ đứa nào cũng lấy làm lạ về tụi nhỏ.

Trước khi đi, thằng con như muốn đảm bảo điều mà ba nó nói, nó hỏi:

-“Ủa ba ơi! Mà bữa nay Chúa “bay” lên trời thiệt hông ba?”

Ba không suy nghĩ nhiều vì nghĩ rằng thằng con chỉ hỏi chơi, nhanh nhảu trả lời:

-“Ừ! Đúng rồi con! Nay Chúa “bay” lên trời” Rồi cha con cười ha hả.

4.

Thánh Lễ bắt đầu, mấy đứa nhỏ sốt sắng chờ đợi. Hòa tiếng đối đáp trong Thánh Lễ mà trí cứ nghĩ tới lúc nào Chúa sẽ “bay” lên. Lúc ông cố đọc Lời Chúa xong, hay lúc ông cố giơ cao cái chén với cái bánh, hay lúc ông cố ngồi yên sau khi rước lễ để chờ Chúa “bay” lên như tụi nó mong đợi.

“Chúa đã lên trời núi đồi đưa mắt nhìn theo…”, nghe bài hát xong có đứa chợt nghĩ: “Í trời! Chúa đã bay lên rồi thì làm gì còn ở đây mà bay lên cho tụi mình coi nữa đa?”. Mấy đứa khác vẫn đương chờ đợi coi lúc nào Chúa sẽ hành động.

Nhưng từ đầu Thánh Lễ tới lúc bài hát kết lễ, rồi người xướng kinh bắt kinh trông cậy và làm dấu kết thúc, mấy đứa nhỏ tiu nghỉu ra về vì một màn thất vọng trông thấy. Tụi nó chẳng đứa nào nhìn đứa nào, cứ tiu nghỉu leo lên xe để ba mẹ chở về. Thằng con thì đi sau hết vì sợ tụi bạn thấy rồi kêu nó là nói dóc.

-“Ba! Sao ba nói dóc với con? Chúa có “bay” lên trời đâu? Làm con đợi nguyên lễ mà chẳng thấy?”

Lúc này ba mới giật mình vì suy nghĩ của thằng con. Ba biết điều mà ba nói giỡn chơi với nó giờ thành suy nghĩ thật. Thằng con chờ Chúa “bay” lên trời thiệt chớ hông phải hỏi chơi.

Kết quả là mấy đứa bạn cứ trêu chọc nó: “Dóc tổ bà! Có thấy Chúa nào “bay” đâu! Né chỗ khác! Chúa không bay là mày “bay” với tụi tao đó!”

Thằng con tiu nghỉu và buồn buồn mỗi khi tới lớp. Nó cũng giận ba vì nói dối với nó, nhưng nó không dám nói gì hay tỏ thái độ gì, chỉ giận trong lòng thôi. Tuy nhiên, thấy nó ít nói và cười thì ba cũng biết có chuyện.

-“Thưa cha! Xin cha giúp con chuyện này được không cha?”

Cha xứ hẹn anh vào sau Thánh Lễ chiều sẽ gặp vì lúc đó cha có nhiều thời gian.

Anh thuật lại mọi chuyện về cái tích Chúa “bay” lên trời và hậu quả của nó. Cha nghe xong cũng cười nắc nẻ. Hồi lâu cha chẳng đưa ra phương án nào. Cha cũng có suy nghĩ như anh: “Các cháu còn nhỏ quá thì làm sao giải thích chuyện lên trời hay xuống ngục tổ tông? Chẳng trách con trả lời nhanh quá làm nó coi Chúa như tề thiên là đúng rồi!” Lát sau, cha nói anh đừng lo lắng nữa, để cha tính cách giúp. Cách của cha là quy tụ tụi nhỏ về sân nhà thờ chơi chung, tổ chức này nọ để tụi nhỏ thân lại với nhau. Tuổi nhỏ nên tụi nó dễ bỏ qua cho nhau lắm! Sau hơn một tuần mọi chuyện xung đột đã ổn nhờ cách dàn xếp của cha xứ. Riêng chuyện Chúa “bay” lên trời thì cha không nhắc gì tới, cha cũng dặn anh đừng kể gì với thằng con nữa. Để lớn lên các em được học sẽ hiểu.

5.

-“Chúa ở cùng anh chị em!”

-“Và ở cùng cha”

-“Anh chị em thân mến, hôm nay chúng ta cùng mừng lễ Chúa Thăng Thiên. Chúng ta cùng nguyện xin Chúa cho chúng ta dù thân xác nặng trĩu ở chốn trần gian mà hồn luôn hướng về Chúa trên trời. Chúng ta hy vọng có ngày Chúa cũng đón chúng ta vào nhà Cha trên trời như lời Ngài đã hứa “Thầy đi dọn chỗ cho anh em”.”

Thằng con năm nào của anh giờ đây đã trở thành linh mục. Chịu chức linh mục bao nhiêu năm cũng là bấy nhiêu năm nó được dâng Lễ Chúa Thăng Thiên. Năm nào tâm tình trong Thánh Lễ này với vị linh mục trẻ cũng đặc biệt. Nhóm bạn chơi chung ngày xưa cũng có mấy người trở thành linh mục, còn lại lập gia đình ở tứ xứ, nhưng nhóm bạn vẫn liên lạc với nhau thường xuyên.

Sau Thánh Lễ, vị linh mục trẻ nhắn lên group chat của Zalo:

-“Alo! Mừng lễ Chúa “bay” lên trời nhen bà con!”. Những tương tác mặt cười mặt méo hiện lên sau tin nhắn ấy. Hôm đó, cả nhóm còn hẹn nhau lên chat trực tuyến để ôn lại chuyện xưa, cái thủa cả nhóm há hốc miệng mồm đợi Chúa “bay lên trời” ra sao.

Chợt vị linh mục trẻ nhớ ba và nhớ vị cha xứ xưa kia. Cả hai đã được Chúa gọi về. Nghĩ lại, cậu con thương cho sự lúng túng của ba vì chẳng biết giải thích thế nào về chuyện Chúa thăng thiên. Thương cho cha xứ đã tìm cách nối kết tụi nó lại với nhau để quên đi chuyện xích mích. Giờ được học những điều cần thiết về biến cố Chúa Giêsu thăng thiên, cậu bé năm xưa hiểu nhiều hơn và sâu xa hơn. Cậu chợt cười và nghĩ: “Công nhận lúc đó con dở thiệt! Ba hén!”.

Little Stream

Photo: Moon

Tản mạn: QUÊ HƯƠNG TRONG VỊ KẸO DỪA

 Thói quen của thằng con ở xa quê là hay thủ sẵn một mớ kẹo dừa bên mình. Để nhiều lúc nhớ quê nó có cái mà nhấm nháp cho đỡ nhớ.

  Quê hương không phải là cục kẹo để hễ ai nhớ tới thì ngậm cho tan chảy trong miệng rồi nuốt chửng vào bụng. Nhưng quê hương là cái vị ngọt ngào và vương vấn để lại trong hơi thở và hai mũi sau mỗi lần ăn xong. Dẫu hương vị ấy chỉ để lại có khoảnh khắc nhưng ít ra nó cũng bù đắp cho nỗi nhớ nỗi mong quê nhà.

  Thằng con xa quê năm nay hơn chục năm, cũng ngót nghét qua cái tuổi ba mươi. Nhưng nó vẫn cứ ngỡ mới xa quê như ngày nào chập chững lên thành phố học đại học. Hồi đó, trước khi đi má gói cho quá trời thứ đồ. Quần áo xếp gọn gàng ngăn nắp với mùi nước xả thơm phức, thứ nước mà chẳng đời nào má dùng vì… má biểu mình là nông dân thích mùi bùn lầy hơn. Mớ vật dụng thằng con hay dùng cũng xếp lại gọn gàng cho vô cái bao tải, má biểu: “Bây đem lên trển mà xài, dưới này má có xài đâu mà để lại”. Để vô mớ bánh kẹo ăn dọc đường, trong đó có mớ kẹo dừa mà má tự tay làm.

  Lúc đó thằng con hờn má của nó dễ sợ. Nó nghĩ: “Bộ má định đuổi con đi luôn hổng bằng sao mà đưa cho mình xách đi quá trời!” rồi nó ngẩn ngơ xúc động: “Rồi mai mốt về quê lấy cái gì mà xài? Má ở nhà lấy gì mà xài?” Ngồi trên chuyến xa chạy từ quê lên sài gòn, nó tưởng tượng ra thân phận mấy cô gái hồi xưa trong câu ca dao: “Má ơi đừng gả con xa, chim kêu vượn hú biết nhà má đâu?” Nó tưởng tượng cảnh đứa con gái bị gả là chính nó. Mà nó là con trai mà, nhưng thấy má gói ghém hết đồ đạc cho nó đem đi là nó tưởng tượng tới cảnh… bị gả.

 Giờ học xong rồi lập nghiệp và lập gia đình ở Sài Gòn, thi thoảng nó dắt vợ con về quê thăm má. Chợt cái đầu bạc lại hiểu cái thứ triết lý thiệt sâu rằng hổng phải hồi xưa má muốn đuổi, mà… vì má biết nó sẽ đi và đi luôn hổng về ở với má như hồi nhỏ nữa, má cũng biết nhỡ nó hổng về mà nhìn đồ đạc thì nhớ nó chịu sao xiết.

 Trong mớ hành lý gói ghém năm ấy có bịch kẹo dừa mà má tự tay làm. Mọi khi má làm để bán cho mấy đứa học trò tan học. Tụi nó mê kẹo của má dã man. Mấy đứa biểu: “Có mỗi kẹo của thiếm Bảy là rẻ và ngon thôi! Chớ mấy chỗ khác bán mắc mà dở ẹt!” Mà đâu chỉ tụi học trò trong xóm, ngay cả thằng con của má cũng mê mà. Cứ mỗi lần đem bày ra cái bàn nho nhỏ để trước cổng trường học, thì má để lại ở nhà một ít.

 Bây giờ ở Sài Gòn người ta bán nhiều mặt hàng kẹo bánh đa dạng. Không những bắt mắt mà còn đủ thứ mùi hương. So ra thì mớ kẹo mà tự tay má làm không đẹp và hấp dẫn như người ta sản xuất bằng máy móc nữa. Những cục kẹo dừa vuông vức đều đặn y như nhau chứ không phải cục to cục nhỏ như má làm. Nhưng nó không thể nào quen với những thứ hương vị hút hồn của xứ người. Nó vẫn mê mẩn món kẹo má tự tay làm. Dẫu giờ tuổi má đã cao và hai mắt có dấu hiệu kèm nhèm, nhưng nó vẫn năn nỉ má làm cho ít kẹo đem theo. Mỗi dịp như thế, cô con dâu cũng tập tành học theo má chồng cách làm kẹo dừa. Vài ba tháng nó lại dẫn vợ con về thăm quê nội và món quà nó mang lên Sài Gòn cùng gia đình là kẹo má làm. Tất cả được đặt trong những chiếc hũ thủy tinh thật đẹp. Thằng cháu nội tinh nghịch lấy hình mặt cười mặt mếu dán lên quanh cái hộp, rồi viết mấy chữ lên tờ giấy “Kẹo nội làm” dán lên lưng hũ. Làm vợ chồng nó cười ngất với thằng con tinh nghịch.

 Cứ vậy đó, cứ mỗi lần nhớ quê và nhớ má thì nó tháo cục kẹo đưa vào miệng. Mà nó chẳng đưa cả nắm vào miệng ăn cho thỏa thích như hồi nhỏ. Giờ vì sức khỏe nên nó ít ăn ngọt, nhưng lâu thiệt lâu nó lại ngậm một cục kẹo, ngậm công khai chớ chẳng giấu giếm gì vợ con. Hương thoảng qua làm nó đỡ nhớ! Cái nhớ quê và nỗi nhớ má của kẻ sắp bạc đầu! Ngậm! Tan chảy! Thơm tho! Rồi ngẫm nghĩ!

Little Stream

Photo: Moon

Tản mạn: CÓ NHỮNG KỲ THI

Có những bài kiểm tra đâu được báo trước để chuẩn bị. Có những đòi hỏi phải cung ứng chuỗi kiến thức sẵn có chứ không là thứ kiến thức phải miệt mài ôn tập trong một vài tháng để rồi bước vào ngày thi sẽ mừng vui khi “trúng tủ” và đau buồn khi “tủ đè”.

Người đứng trước kỳ thi ấy sẽ thấy như thế nào? Có kẻ thực sự mỏi mệt, hồi hộp, chấn động trước những “trò chơi” mà chỉ biết luật chơi nằm trong chính thời khắc trò chơi bắt đầu; đồng thời chỉ hiểu trọn luật chơi khi trò chơi đã chấm dứt. Một trạng thái phân vân và đuối sức trước những đòi hỏi nhiều lúc vượt sức này. Ngược lại, có kẻ thực sự háo hức trước những thách đố bất ngờ như thế này. Những thách đố đòi họ phải khám phá và dám chấp nhận bất cứ hệ quả nào diễn ra, dẫu cho hệ quả ấy là tốt hay xấu thì họ vẫn hài lòng.

Thực ra, không ai hiểu rõ hình thức thi cử bất ngờ này cho bằng những kẻ sĩ nơi mái trường, nhưng cũng không ai thấu rõ bản chất của hình thức thi cử này cho bằng những kẻ trải đời. Như thế, vẻ toàn hảo của cuộc thi được cấu tứ bởi kẻ sĩ nơi học trường lẫn kẻ bôn ba trong đời. Nếu chỉ đứng ở một khía cạnh thì dễ dẫn đến cái nhìn phiến diện.

Nếu chỉ là kẻ sĩ thì chỉ thấy chính sách thi bất ngờ là một hình thức đánh giá vấn đề, nhưng hình thức ấy không định đoạt tất cả. Nếu chỉ là kẻ bôn ba trong đời thì chỉ nói được những triết lý của kinh nghiệm bản thân họ, chứ không là thứ hình thức khuôn mẫu như sách vở và giáo điều. Thực sự, cả hai đều cần nhìn về nhau như hệ quy chiếu hỗ tương, để… nếu không là hôm nay… thì ngày mai sẽ hiểu và chấp nhận cách thấu đáo hơn… dẫu là trường học hay trường đời.

Báo trước mà không báo trước. Thông báo để chuẩn bị mà vẫn bất ngờ. Đó mới là cái mới mẻ của trò chơi. Bậc cha mẹ dạy con chỉ dừng lại ở mức độ thông báo: “Cha/mẹ nói mà con không nghe thì sau này có gì đừng có trách?” Nói hững hờ như thế để làm gì? Có mang lại kết quả gì đâu? Nhưng… mãi khi đứa con thành nhân bỗng chốc hiểu rằng nếu hồi xưa cha mẹ nói trắng ra thì liệu nó có tin? Liệu lúc đó nó có hiểu điều cha mẹ nói? Vết xe đổ là của kinh nghiệm mỗi người, nhưng truyền đạt cho nhau là những hình thức quy chuẩn chung nhất. Mong đừng giẫm lên vết xe của khung quy chuẩn ấy lần nữa ấy mà.

Tôi chợt nhận ra Thượng Đế cũng chuộng ưa những cuộc thi bất ngờ. Không phải để đánh giá chất lượng kiến thức, mà để đánh giá mức độ sẵn sàng. Cõi thượng đâu phải chỉ dành cho kẻ thông minh mà loại trừ kẻ tiểu trí ra ngoài. Cõi thượng dành cho kẻ luôn trong trạng thái sẵn sàng để “ứng cử kỳ thi” bất cứ lúc nào. Dám thi bằng chính những gì mình có!

Little Stream

Photo: Moon

Suy tư: SAU HẠT BỤI

 “Khi nào cát bụi hoàn nguyên thể,

Nguyện lót chân êm khách vỉa hè”

Câu trích tâm huyết trong bài thơ của thầy Nguyễn Khắc Dương mà tôi đã một lần được đọc qua và câu nói ấy đã để lại trong tôi nhiều suy nghĩ. Tự vấn tâm hồn thấy thoáng chút phân vân vì ai đó cứ bảo cuộc sống là vô thường. Cát bụi là tận số cho tất cả những thứ vô thường ấy. Cụ thể cái tận số được nhắc đến ở đây chính là cái chết. Vâng! Điều hiển nhiên ai cũng thấy và không hề chối cãi vì sờ sờ trước mắt là những nắm tro mịn sau vài giờ hỏa táng; những mớ đất đen sau vài chục năm chôn vùi.

Nhưng chết có phải là hết? Tận số của cái vô thường có phải là bức huyền trướng khổng lồ chặn đứng tất cả? Nếu chỉ dừng nơi đó thì quả thực khao khát “nguyện lót chân êm khách vỉa hè” của kẻ hữu chí thành ra vô nghĩa chăng? Phải chăng mộng ước là hạt bụi hữu lý và hữu ích lại là điều ảo tưởng?

Không biết nữa!

Vì đã có ai chết đi rồi… sống lại để kể về thế giới bên kia đâu mà biết! Những kẻ còn sống chỉ bàn về hiện tại hoặc tương lai có khả năng xảy ra, chứ có ai bàn về chuyện dự định sau khi chết sẽ làm gì đâu!

 Nhưng có một điều chắc chắn rằng… chết không phải là hết. Không cần luận lý đức tin cao siêu để thuyết phục người khác về điều này. Cũng chẳng cần lý luận sắc bén để thuyết phục những triết gia, học giả, giáo sư; Cũng chẳng cần cố vạch ra cái đẹp mê hồn của một thiên đàng khói trắng có thần tiên lượn vòng là là để chiêu dụ những kẻ bình dân.

Đã là con người thì dầu là nhỏ hay lớn; dầu là kẻ thượng trí hay hạ trí; dẫu là kẻ thông minh hay ít học, dẫu là thượng tầng hay hạ tầng; dù có niềm tin tôn giáo hay vô thần… nếu không muốn tự mâu thuẫn với chính mình, thì họ sẽ thừa nhận rằng… chết không hết, nhưng nếu không hết thì còn gì? Trả lời: Không biết!

Thậm chí, họ còn cho rằng sau hạt bụi là những huyền thoại thật đẹp, thât là điều đáng kinh ngạc làm sao! Có người xem đó chỉ là một ranh giới bên này và bên kia, nên vẫn đốt hương cúng vái để mong người bên kia về để hưởng dùng; có người vẫn tụng niệm hay cầu nguyện để linh hồn người chết mau hưởng tình trạng viên toàn. Thậm chí, có kẻ tuyên bố thẳng thừng từ chối chuyện đời sau mà vẫn thờ cúng ấy mà! Chắc là làm cho có lệ và trọn nghĩa hiếu thảo-tình thân! Mà lệ với nghĩa chẳng lẽ không động tâm chút nào hay sao?

 Nhưng cũng có người lại ước mong sống hữu ích và chết cũng chẳng ra vô ích. Nếu được hóa kiếp thì mong thành phận hữu dụng cho đời hoặc làm nhiều điều tốt lành là tiền kiếp chưa hoàn thành. Nếu được thụ hưởng tình trạng viên toàn thì họ nhớ và mong nguyện cầu cho kẻ ở thế gian. Nếu… đơn giản chỉ còn là hạt bụi thì khao khát trở thành “bụi lót chân êm khách vỉa hè” đã đủ lắm rồi.

 Dẫu chuyện đàng sau hạt bụi thì chẳng ai biết chính xác, nhưng chắc chắn hai điều: Thứ nhất, chết không là hết nhưng còn gì nữa thì không biết. Thứ hai, dẫu là cát bụi nhưng chẳng ai ngăn cấm khao khát giúp ích cho đời nếu còn cơ hội.

***

Nhưng cái “nguyên thể” của hạt bụi sẽ giải đáp cho những gì bế tắc hoặc tạm chấp nhận nêu trên. Nguyên thể là chính nguồn cội, là chính xuất phát điểm của hạt bụi, là thành phần cơ bản nhất trong mọi thứ thành phần cấu tố nên con người.

Như thế, một hành trình tăng trưởng được xây dựng từ hạt bụi và khi đến chóp đỉnh thì bắt đầu hành trình trở về cát bụi. Nên, có thể xem “hoàn nguyên thể” là một khao khát sâu thẳm nơi mỗi con người chăng? Sợ thì ít nhiều ai cũng sợ! Mà khao khát thì nhiều người cũng khao khát! Còn kẻ né tránh “hoàn nguyên thể” thì sao nhỉ? Vẫn về với nguyên thể thôi! Nhưng chỉ là ở một sự hài lòng của hạt bụi lót chân khách vỉa hè hay là một hạt bụi thích vấy tung vào bầu không khí vì không chịu nằm yên để làm êm gót người đi đường.

Tôi đã và đang được chiêm ngưỡng tiến trình “hoàn nguyên thể” của mình rồi! Nó đang đến và sắp tới đích. Trong niềm tin riêng mình, tôi đã thấy có Đấng tới đích trước tôi và Đấng ấy cam đoan hứa rằng: “Thầy đi để dọn chỗ cho các con”. Đấng ấy không hề xem cái chết của mình là hết, mà là cái chết đem lại vinh quang và cũng là cái chết hữu ích với lời hứa: “Thầy sẽ trở lại đem các con đi với Thầy, để Thầy ở đâu thì các con cũng ở đó.

Chợt nhận ra kiếp “hoàn nguyên thể” của Đấng Tiền Bối đã chứng tri thật là mạc khải cao sâu. Ít ra tôi biết có Đấng đã từ cõi chết sống lại kể cho tôi nghe và điều được kể thì đáng tin. Ít ra có Đấng đã cam đoan chỗ ở mai sau khi tôi về cát bụi và nơi ấy là tình trạng đoan chắc. Ít ra có Đấng đã chứng minh đàng sau cát bụi… vẫn còn hữu dụng vô vàn nếu ai kia… vẫn còn khao khát. Ít ra có Đấng cho tôi biết trở về nguyên thể đích thực chính là NGUYÊN THỂ nơi Đấng đã mạc khải ơn cứu độ đời tôi.

“Hành giả dừng chân tạm vỉa hè,

Tấm thân đất chở với trời che.

Cảm người bươn chải vòng cơm áo,

Thương người bôn ba nhịp ngựa xe.

Trần sắc mười phương đau đớn thấy,

Thế âm bốn cõi xót xa nghe.

Bao giờ cát bụi hoàn nguyên thể,

Nguyện lót chân êm khách vỉa hè.

Công tội trông nhờ cây khổ giá,

Vui buồn ký thác chuỗi Mân Côi.”

                                                (Sở Nguyện – Nguyễn Khắc Dương)

 

Little Stream

Photo: Moon

Truyện ngắn: HẢI HÀ

 1.

Ông Tư hước mấy hơi ráng kháp ra tiếng bên tai thằng Hà, giọng đứt quãng:

-“Kêu thằng… Hải về… đi con!”

Hà với đôi mắt còn đỏ hoe trước cơn hấp hối của cha. Nhìn đăm đăm mà chẳng đáp tiếng nào trước lời của cha. Rất lâu sau ông Tư lại yêu cầu lần nữa, lần này có vẻ yếu hơn, ngắt khúc và nguy cấp hơn lần trước:

-“Thằng… Hải!… Kêu… nó… về!”

Hà bất đắc dĩ không muốn cãi lời cha trước cơn hấp hối này, vả lại nó nghĩ thằng Hải- anh hai của nó cũng có quyền được gặp cha lần cuối, nên nó móc điện thoại gọi. Tiếng chuông đổ vài ba tiếng, giọng một người đàn ông bên đầu máy bên kia lên tiếng “Alo!”, Hà vội nói với giọng cố kìm đầy sượng sùng:

-“Về đi! Cha hấp hối!”

Tiếng “Tít! Tít! Tít!” của máy bị cúp reo lên, chẳng biết bên nào cúp trước nhưng chỉ biết là rất vội.

2.

Ông Tư có mỗi hai thằng con trai. Thằng lớn tên Hải, thằng út tên Hà. Út cách anh hai mười tuổi. Năm bà Tư sanh thằng hai đã ba mươi tuổi, còn thằng út sinh năm bà bốn mươi tuổi. Sống với ông và hai thằng con thêm mười năm nữa thì bà Tư ra đi vì một trận tai nạn giao thông. Một thanh niên xỉn rượu đâm trúng người bà đang khi bà gánh mớ rau ra chợ bán. Từ đó, một mình ông Tư tần tảo chăm mảnh ruộng và miếng vườn rau để nuôi hai thằng con.

Ông Tư nay đã ngoài bảy mươi, nghĩa là hai thằng con trai của ông xa mẹ cũng hơn ba mươi năm. Trong ba mươi năm đó, đã hơn hai chục năm hai thằng không dòm mặt nhau.

Chuyện là thằng Hải nghe lời bè bạn rủ rê sa vào đam mê cờ bạc và đá gà, nên trong cơn túng quẫn vì thua cá độ, nó đã lén ăn cắp sổ nhà đất đem đi cầm cố. Nhưng bọn người cho nó cầm cố lại là những tay giang hồ khét tiếng, nên cơ hội lấy lại cuốn sổ nhà đất gần như không còn.

Thằng Hải không dám cho cha biết, thằng Hà nghe phong thanh làng xóm đồn thổi về chuyện anh mình, nên hôm đó Hải và Hà lớn tiếng với nhau trong nhà. Cuối cùng chuyện đã được lôi ra và kết quả là ông Tư nhập viện vì lên cơn đau tim. Trước đó, Hà đã học xong lớp mười hai đã học xong trường trung cấp nghề, Hà chọn ngành điện làm môn yêu thích của mình. Khi ông Tư ngã quỵ là lúc Hà đã đi làm mưu sinh được vài năm và quen biết đôi chút với những công ty điện lực lớn. Nhờ tay nghề và lòng tận tụy, thêm vào đó tính tình thực thà và chỉnh chu của Hà nên ai cũng quý mến, vì thế mà nó có thể ngỏ lời vay mượn vừa lo chữa bệnh cho cha, vừa lo giữ lại miếng đất. Gần hai chục năm trời nó quần quật lo tối mặt mũi để mong cha hạnh phúc trong tuổi già, cuối cùng sức khỏe ông Tư dần hồi phục dù không linh hoạt như trước nữa. Miếng đất cũng được giữ lại nhờ số tiền những người thân quen cho Hà mượn. Lấy lại tất cả nhưng cũng đồng nghĩa mất đi tương quan với người anh trai, Hà cực kỳ khó chịu và ghét cay đắng Hải. Từ ngày gây ra chuyện, chưa bao giờ Hà coi Hải là anh hai, với lý do đơn giản: “Ổng không đáng làm anh tui! Thứ khốn nạn!” Ông Tư đau đớn biết nhường nào trước sự chia ly này.

3.

-“Hải nè! Nghe lời cha mà bỏ qua cho anh hai con đi! Nó ân hận lắm rồi!”

Hà đỏ bừng mặt nhìn ông Tư trước lời khuyên, cố kìm nén lối nói lớn tiếng nhưng gằn giọng với thái độ hằn học:

-“Cha ơi! Ổng chưa đủ khốn nạn sao cha? Sao cha còn nói về ổng!”

Ông Tư muốn khuyên thêm vài câu nữa:

-“Nhưng dù sao cũng là con của cha mẹ, là anh hai…”

Vừa nghe hai tiếng “anh hai” thì Hà đã cướp lời ông Tư nhưng vẫn giữ thái độ kính trọng cha mình:

-“Cha! Lần cuối cùng con nói với cha, con không có thằng anh hai nào như nó cả. Cha có thương thì đưa nó về sống với cha còn con sẽ đi. Có nó không có con! Được chưa cha!”

Hà vừa nói vừa bấu chặt hai bàn tay, khuôn mặt đỏ bừng và đôi mắt long lên sòng sọc, ông Tư biết Hà đã quá sức chịu đựng, ông ngưng và bỏ đi ra nhà sau, châm điếu thuốc hút để lấy lại bình tĩnh.

4.

Ông Tư đang ngồi ăn cơm ở bàn giữa, thằng Hải ngồi ăn cơm bên cạnh, thằng Hà đi làm về thấy vậy thì giật chén cơm và ly nước của thằng Hải quăng xuống đất. Tiếng ly và chén thủy tinh vỡ chát chúa, cơm trắng và nước đổ tung tóe. Hà xỉ thẳng tay vào mặt Hải:

-“Má nó! Mày ra khỏi nhà tao! Thằng khốn nạn! Nhà tao mày đã bán một lần rồi. Nhà này là nhà tao mua bằng tiền của tao! Má! Khốn nạn! Đi!”

Mỗi tiếng nói là mỗi tiếng chửi chát chúa khiến hàng xóm cũng sợ hãi. Chưa bao giờ bà con thấy Hà lên cơn nóng như thế này.

Hải cũng bừng lên lửa nóng giận muốn tiến tới xốc áo Hà mà xán cho vài tát tay. Vừa túm áo Hà đã kênh mặt kề sát bàn tay Hải, thách thức:

-“Nè! Tát đi! Mày tát đi! Tao nói sai hay sao mà tát tao? Bớ người ta lại đây mà coi! Nó làm cha tui chết lên chết xuống, nó làm cái nhà này biến mất theo cái máu cờ bạc của nó. Giờ nó quay về còn tát tui! Bà con lại đây mà coi!”

Hải dần buông tay đang nắm ngực áo Hà ra, không ngó ngàng tới Hà nữa. Nó quay sang ông Tư đang cúi gầm mặt xuống bàn cơm, nước mắt lã chã.

-“Cha! Con… con xin lỗi…!”

Hà đứng bên cạnh khoanh tay, chân nhúng nhúng thách thức, bộc ra vài câu nói xốc:

-“Đồ quân đạo đức giả! Giả tới cỡ đó là cùng. Ngày nào làm ông già muốn chết đứng đó sao không biết quỳ xuống xin lỗi. Má! Khốn nạn!”

Hải quay lưng cầm chiếc áo tay dài ra khỏi nhà, bà con đứng lặng nhìn, ông Tư ngồi thút thít, Hà bỏ vô buồng đóng cửa cả ngày hôm đó.

5.

Chiều tối hôm đó Hà bước ra khỏi buồng, lương tâm nó thấy có lỗi với ông Tư và nó quên cả giờ uống thuốc của ông Tư. Bước ra tới cửa rèm thấy ông Tư gục đầu trên bàn cơm. Ngất lịm, hay tay buông thõng và hơi thở rất yếu.

Tiếng xe cứu thương hú liên hồi, nhân viên y tế đẩy ông Tư trên băng ca ra xe, bà con tụm lại xem, Hà vội nhảy lên xe. Cửa nhà toang hoác, bãi chiến sự sáng nay vẫn còn y nguyên.

Trong bệnh viện, Hà ngồi cạnh giường bệnh của ông Tư, tiếng nấc nghẹn pha lẫn giọng nài nỉ:

-“Cha… Cha ơi! Con… Hà nè!”

Ông Tư rướn đôi mắt yếu ớt nhìn, Hà bật khóc, van vỉ:

-“Cha tha lỗi cho con cha ơi! Con xin lỗi cha!”

Ông Tư ráng nhấc bàn tay giăng đầy dây nhợ lên vuốt đầu thằng Hà. Vuốt vài cái rồi ông buông thõng, thằng Hà khóc quá sức, miệng kêu bác sĩ, tay ôm chầm lấy người ông Tư.

-“Xin lỗi anh! Chúng tôi đã cố hết sức rồi! Có lẽ cha của anh chỉ còn sống thời gian ngắn nữa thôi! Trong thời gian này xin anh đừng để bất cứ chấn động nào xảy ra với ông nữa,…”

Xe cứu thương một lần nữa hú còi đưa ông Tư trở về nhà, khuôn mặt của Hà tái mét. Nó nhận ra lỗi lầm của nó trong cái chết của cha lần này là quá lớn. Nếu nó đã không quá đáng nặng lời với Hải, nếu nó không chửi mắng hay khua tay múa chân với anh, nếu nó đã không bao nhiêu lần gằn giọng với cha mỗi khi cha nhắc tới anh của nó, nếu nó không giận lẫy bỏ vô buồng một hơi tới chiều mà quên người cha già ngoài bàn cơm với đống đổ nát… chắc cha không ra nông nỗi.

Nhìn mớ chén ly bể toang nằm trên sàn nhà mà nó chính là nguyên nhân gây ra, nó tự hỏi nếu… nếu mình đã không làm thế, thì cha… đã…

6.

Tiếng mấy bà hàng xóm xúm quanh nhìn cái cảnh quá đau lòng, thằng con úp mặt vào thân thể yếu ớt của người cha. Lấy bàn tay nắm lấy những ngón tay trơ xương của cha, nó nhớ lại bàn tay ngày nào đã bồng ẵm, đã dắt hai anh em nó đi chơi đầu làng cuối xóm. Hà nhớ đôi vai cha cõng mình còn bàn tay cha dắt anh Hải, nhớ từng lời cha nói thủ thỉ vô đôi tai của hai anh em.

Chợt nhớ vì sao cha đặt tên hai anh em là Hải – Hà. Có lần cha đã giải thích rằng: “Nhà mình nghèo vật chất thiệt, nhưng cha muốn lòng yêu thương của anh em tụi con phải rộng, rộng như biển, như sông vậy.”

Cha nằm thoi thóp, từng hơi thở có vẻ khó khăn dần. Bà con xì xầm: “Thằng Hải về kìa!”

Hải bước vào cạnh Hà, quỳ mọp xuống cạnh người cha của mình đang cơn hấp hối. Hải vừa khóc vừa van từng tiếng:

-“Cha ơi! Con xin lỗi cha! Cha tha lỗi cho con!”

Hà quỳ bên cạnh vẫn khóc nhưng chẳng nói gì, cũng chẳng nhìn anh. Ông Tư gắng chút sức lực cuối nắm tay Hải đặt trên bụng mình, rồi ông dùng bàn tay đó níu tay Hà lại gần chỗ tay Hải, nhưng chưa được nửa đường thì ông buông thõng, hước vài tiếng rồi ra đi.

Hải và Hà đều kêu cha thảm thiết, rồi Hà ôm vai anh, khóc sướt mướt:

-“Anh Hai! Cha bỏ anh em mình rồi! Anh!”

Hải ôm Hà sát đầu mình, bà con chứng kiến khung cảnh ấy cũng không cầm được nước mắt. Hai anh em đưa bàn tay vuốt mắt cha. Quỳ trước thi hài của cha, Hải nằm bàn tay Hà thủ thỉ:

-“Anh xin lỗi em! Em trai!”

Hà cũng thỏ thẻ như ngại ngần vì đã nặng lời mắng nhiếc anh mình hôm trước:

-“Em… Em… xin lỗi anh!”

Little Stream

Photo: Moon