Tản mạn: TÂM THẦN

 “Trại tâm thần”, “khu vực chăm sóc bệnh nhân tâm thần”, “bệnh nhân tâm thần” và nhiều từ khác có nghĩa tương tự vốn là những từ thường mang chút gì đó sự kỳ thị. Bản chất từ ngữ không có lỗi, nhưng có chăng là do chính con người chất chứa những kỳ thị ấy nơi mình, để cuối cùng đưa đẩy thân phận của con người được gọi là “tâm thần” kia vào một cảnh vực đau khổ. Tôi vẫn nhớ, hồi còn nhỏ hay nghe người dân quê mình vẫn gọi anh chị em bệnh nhân tâm thần là “người khùng”, “người điên”, kèm theo lời dặn dò tránh xa những bệnh nhân ấy, càng xa càng tốt.

Lần đầu tiên tôi được tự tay trực tiếp chăm sóc cho những anh chị em bị bệnh tâm thần là khi tôi bắt đầu tìm hiểu ơn gọi. Là một thanh niên quê mùa mới lên thành phố, những ý nghĩ rất tiêu cực vẫn tồn tại trong tôi về những con người mang căn bệnh này. Có lúc tôi sợ tiếp xúc với họ vì “nhỡ mà họ lên cơn thì…”. Tuy vậy, khi đến và chăm sóc cho họ, tôi dần thay đổi quan điểm của mình. Họ là anh chị em của tôi, cùng là tạo vật rất đáng yêu của Thiên Chúa. Đến với họ giúp tôi phá đổ mọi thành kiến mà trước đây tôi từng có về căn bệnh này. Thậm chí, tôi dám nghĩ rằng Thiên Chúa còn thương họ hơn chính tôi, vì giữa những đứa con bệnh tật và những đứa con khỏe mạnh có thể tự lo cho mình được, thì người cha, người mẹ ắt hẳn phải thương yêu và lo cho những đứa con bất hạnh hơn.

Tôi hiểu ra họ là những con người thực sự. Họ có nhân phẩm cao cả là con cái Thiên Chúa. Khi người ta chưa một lần tiếp xúc, sẽ khó tránh khỏi suy nghĩ rằng người bị bệnh tâm thần đầy nguy hiểm. Tuy nhiên, khẳng định đầy trực giác này chỉ mới đúng một phần nhỏ. Là người Kitô Hữu, nếu xem họ là con cái Thiên Chúa, là anh chị em của chúng ta, thì chúng ta sẽ có cái nhìn rất khác. Rằng “tâm thần” là một căn bệnh lâu dài khó chữa, họ mắc chứng bệnh ấy tựa như chúng ta mang những gánh nặng bệnh tật nan y. Tuy nhiên, vì đặc thù của căn bệnh cần một môi trường chăm sóc phù hợp và tốt hơn cho bệnh nhân, nên mới có những “Trại tâm thần”, “Khu vực chăm sóc bệnh nhân tâm thần” xuất hiện. Thông thường trên phim ảnh, chúng ta hay thấy biểu hiện của những bệnh nhân này là mất kiểm soát, lên cơn, đánh đập và điên dại. Nhưng thực tế không chỉ có vậy. Nếu chỉ phản ánh những mặt tiêu cực ấy thì chẳng khác nào tiêm nhiễm cho người xem định kiến rất xấu về căn bệnh và người mắc bệnh này.

Tôi bất ngờ vì khi có dịp đến ở cùng và chăm sóc cho anh chị em bệnh nhân tâm thần, tôi thấy họ thực là những con người hiền lành, dễ thương và rất gần gũi. Khi những cơn bấn loạn chưa thống trị họ, thì họ biết chúng ta là ai, họ biết mục đích của chúng ta đến với họ để làm gì. “Thầy! Cám ơn thầy đến chăm sóc cho anh em tụi con! Người ta cứ chửi tụi con khùng rồi xa lánh tụi con!” Đó là lời của một nam bệnh nhân tâm thần đã chia sẻ với tôi trong lúc anh tỉnh táo. Tôi không thể quên những lúc ngồi cắt móng tay, móng chân và cạo râu cho họ, họ sẵn sàng chìa bàn tay, bàn chân và cằm ra cách dễ chịu để chúng tôi làm việc. Đã thế thi thoảng có người còn hát cho chúng tôi nghe, hoặc ngồi kế bên đọc báo cho mọi người cùng nghe. Tôi hỏi thăm họ nhiều điều và họ chia sẻ rất chân tình. Không biết điều họ nói đúng sự thật bao nhiêu phần trăm, tôi hỏi những nhân viên phục vụ, họ cũng nói y như điều mà những bệnh nhân đã nói. Như thế, họ đâu “điên dại” theo kiểu mất hết lý trí, đúng là có những điều thuộc về ký ức xa xưa thì không thể nhớ được hoặc lẫn lộn, nhưng không có nghĩa là điều mà tôi làm bây giờ lại bị họ quên đi cách nhanh chóng. Thực cơn tâm thần chỉ đến có lúc và có thời điểm.

Dịp tông đồ tháng khi còn là một tập sinh, tôi được gửi đến thăm và phục vụ tại một trung tâm nuôi dưỡng bệnh nhân tâm thần ở Lâm Đồng. Được ở và phục vụ anh em ở đây, tôi nghiệm ra nhiều điều mà Chúa làm cho anh em bệnh nhân, cho các nhân viên phục vụ và cho chính anh em chúng tôi nữa. Thật chẳng thể nghĩ tới chuyện được ở túc trực với anh em bệnh nhân 12/24 và thậm chí là 24/24 giờ trong ngày. Chúng tôi nhớ từng nét mặt và từng cái tên rất quen thuộc của anh em, biết được thói quen và sở thích những anh em ấy sẽ làm gì, đồng thời cũng học được cách chăm sóc và đồng hành cùng anh em bị bệnh tâm thần cách cụ thể. Từ đó, tôi hiểu và cảm thông với họ nhiều hơn. Thương họ hơn là sợ hãi và xa lánh như trước đây. “Thầy! Thầy đọc kinh đi! Con đọc theo!”. Bất ngờ vì đó là đề nghị của một bệnh nhân tâm thần, mà đặc biệt anh ta lại là người ngoại đạo. Hết bất ngờ này đến bất ngờ khác, có những bệnh nhân làm việc siêng năng và hoàn tất công việc cách nhanh chóng hơn cả người không bị bệnh như chúng tôi. Những giờ nghỉ giải lao sau giờ làm việc, anh em xúm lại quanh chúng tôi và trò chuyện với chúng tôi cách thân tình: “Tu là phải có duyên lắm đó thầy! Thầy ráng tu nghen!”. Tôi đáp lời họ: “Vậy các anh cầu nguyện cho tụi em nữa chứ!”. Họ cười và gãi đầu: “Tụi này lúc khùng lúc tỉnh, lúc nhớ lúc quên. Thôi thì nhớ lúc nào cầu lúc đó nghen!”.

Thú vị nhất là những lúc có phái đoàn từ thiện tới thăm anh em, khuôn mặt anh em rạng rỡ hẳn lên. Một anh em chạy khắp nơi thông báo: “Đoàn vô! Đoàn vô!”, rồi tất cả túa ra cửa đón đoàn vào thăm. Đoàn từ thiện đứng một bên song chắn bằng sắt, anh em bệnh nhân đứng bên này song. Nhận những phần cơm, bánh, nước từ những anh chị em có tấm lòng hảo tâm, các bệnh nhân vui mừng và cám ơn rối rít. Nhận phần bánh ra gốc cây ngồi ăn, không quên mời tôi ăn với họ. Chợt tôi thấy niềm vui khi được là anh em của những bệnh nhân ở đây. Có đoàn đã lầm lẫn chúng tôi là bệnh nhân của trại, họ cũng đem bánh mời chúng tôi ăn. Tôi nhận bánh và ngồi cùng ăn với anh em vì hôm ấy đã tới giờ ăn trưa mà chưa có gì bỏ bụng. Khi những anh chị em kia biết chúng tôi không là bệnh nhân, họ đã bất ngờ: “Sao mấy anh đó gan vậy? Dám vô đó chung với các bệnh nhân?”. Chúng tôi chỉ cười và trả lời cách đơn sơ: “Dạ! Anh em bệnh nhân ở đây hiền lắm!”.

Tôi viết những dòng này để nhớ đến những anh em bệnh nhân thân thương vì đã lâu chưa có dịp về thăm. Cũng nhân dịp Đức Giáo Hoàng Phanxicô gửi sứ điệp đến Hội nghị Quốc gia Ý lần thứ hai về Sức khỏe Tâm thần vào ngày 25 tháng Sáu vừa qua.[1] Tôi thật sự được gợi nhớ bao nhiêu kỷ niệm đẹp với anh chị em bệnh nhân tâm thần qua lời lưu ý của Đức Giáo Hoàng rằng: cần phải khắc phục sự kỳ thị liên quan đến các vấn đề sức khỏe tâm thần và làm cho “văn hóa cộng đồng” chiếm ưu thế hơn so với não trạng “vứt bỏ” – một văn hoá thường coi trọng những người mang lại lợi ích sản xuất cho xã hội, và quên những người đau khổ. Vì thế, cần phải có một hệ thống chăm sóc sức khỏe phù hợp không bỏ lại bất kỳ ai, phải chăm sóc tất cả mọi người “một cách toàn diện và có sự tham gia của mọi người”.[2]

Nguyện xin Chúa thương gìn giữ anh chị em bệnh nhân tâm thần trong bàn tay Quan phòng của Người, nhất là được an toàn trong cơn đại dịch Covid-19 này. Xin Chúa cũng chúc lành cho các nhân viên và những tấm lòng hảo tâm đang phục vụ và khao khát phục vụ các bệnh nhân.

Little Stream

[1] https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2021-06/dtc-gui-hoi-nghi-suc-khoe-tam-than.html?fbclid=IwAR3i4KHXS3T8znnLPiGHKhucrSJOQKX4e3xc2kfT9RyGsS3LP56AFz0YTww

[2] https://www.vaticannews.va/vi/pope/news/2021-06/dtc-gui-hoi-nghi-suc-khoe-tam-than.html?fbclid=IwAR3i4KHXS3T8znnLPiGHKhucrSJOQKX4e3xc2kfT9RyGsS3LP56AFz0YTww

Thơ: NẰM XUỐNG

(Tưởng nhớ các Giê-su Hữu đã qua đời vì đại dịch Covid 19

khi đang lao tác trong vườn nho Thiên Chúa)

 Tôi nằm xuống để bao người vươn dậy,

Thoát bùn lầy, thoát lầm lũi long đong,

Chẳng phải tôi là thần thánh nhưng không,

Chỉ một chút tôi góp đời thêm đẹp,

Tôi nằm xuống vì đam mê Lý Tưởng,

Lý Tưởng trên cao, Lý Tưởng tuyệt vời,

Lý Tưởng gọi mời tôi triển nở nơi nơi,

Dù đất cỗi, hay khô cằn, nứt nẻ.

 

Tôi nằm xuống để anh em tôi tựa,

Đạp thân tôi, cao chút nữa trong đời,

Mong được nhìn thưởng ngoạn phút nghỉ ngơi,

Mà phấn đấu, hướng đời về cõi thượng,

Tôi nằm xuống để anh em chiêm ngưỡng,

Dám kiên gan theo Lý Tưởng can trường

Để hết đời tôi thoát kiếp đau thương,

Đợi anh em nơi thiên đường hạnh phúc.

Tôi nằm xuống để sống đời sung túc,

Chịu thối đi để thân xác khải hoàn,

Chịu vùi lầy đợi ngày sống hân hoan,

Thật vinh phúc cõi ngập tràn ánh sáng.

                                                                            Little Stream

Truyện ngắn: TRỄ...!

 (Truyện ngắn – Nhớ Ba ngày Father’s Day)

1.

Hoàng hôn đang xuống dọi những mảng đỏ loét lợn cợn trên mặt biển cuồn cuộn. Mùi nước nồng nặc hơi mặn của muối cứ ngấy lên trong sống mũi Thế. Đưa bàn tay khoát những lớp nước cứ dồn dập vỗ vào bờ, cậu nhận ra những bồng bềnh nhất định. Nước biển kia một ngày nào đó cũng bốc hơi, nhưng thành quả mà nó để lại là những hạt muối đất phục vụ cho đời sống con người. Dòng nước kia cũng đang tạo niềm vui cho bờ biển, vì nó hiểu rằng bờ chỉ đứng yên một chỗ mà chẳng dịch chuyển, thế nên dòng nước được luân phiên cứ về kể cho bờ nghe những điều mới lạ ngoài khơi.

–“Thiên nhiên còn có cuộc đời ý nghĩa như thế, thì huống chi mình!”

Một suy nghĩ tích cực hơn dần xuất hiện trong đầu cậu trai trẻ. Một chọn lựa mới mẻ cho cuộc đời ở cái tuổi mười tám vì… ngày mai Thế được tốt nghiệp.

Sinh ra là người con của biển, gia đình của Thế cũng làm nghề chài lưới như bao gia đình khác. Cuộc sống mưu sinh đầy vất vả của cha mẹ giúp Thế thêm hiểu cái gồng gánh của kiếp người. Nặng lắm nhưng không thể buông xuôi, bởi ý chí và lý trí không cho phép điều đó. Mới hơn mười tuổi Thế đã biết đi biển với cha mỗi khi đánh bắt gần bờ, cậu bắt đầu ý thức trách nhiệm của mình với gia đình vì cậu là con trai một. Anh thương Thế nên quyết tâm cho cậu đi học. Không phải vì anh muốn đèo bồng, trong khi gia đình không đủ miếng ăn cái mặc mà còn cho con đi học, nhưng anh muốn cuộc đời Thế không nghèo khổ như anh và chị. Đúng là khi con người ta thấu được cái nghèo và nỗi đau mà nó mang lại, người ta sẽ cảm thông và giúp nhau vượt qua nỗi khó ấy bằng mọi cách, dù phải hy sinh chính bản thân mình.

2.

-“Cha ơi! Con muốn nghỉ học! Con muốn đi biển với cha!”

Sau ca làm biển trở về, anh mệt mỏi và bực tức khi nghe Thế nói điều đó. Vừa bước xuống thúng, anh đưa tay xán cho cậu một tát tay thật đau rồi bỏ đi không ngoảnh mặt lại. Thế ngồi bệt xuống bãi biển lặng nhìn hoàng hôn xuống, cậu nhìn mọi người kéo thúng và lưới vào bờ, rồi cậu ôm bên mặt mà anh vừa cho một tát. Thế không khóc, chỉ ngồi suy nghĩ.

…

-“Anh! Sao anh lại đánh con?” Tối hôm ấy chị nằm cạnh anh và hỏi khẽ.

-“Sao nó không chịu hiểu? Cái nghề này sung sướng gì đâu mà đòi làm. Ráng cho nó con chữ, trí khôn để tự nuôi thân mà nó cứ dập tắt nỗ lực của cha mẹ nó!” Anh trả lời trong ấm ức.

-“Thôi anh! Từ từ rồi con sẽ hiểu mà! Anh đừng đánh con như vậy. Đừng để những hình ảnh không tốt về người cha trong đầu con, giờ con lớn rồi anh à!”.

Giấc ngủ của hai vợ chồng đêm ấy trằn trọc quá!

3.

Từ hôm bị anh tát ngoài bãi biển, Thế không đi biển và cũng ít khi nói chuyện với anh. Cái tuổi mười sáu đủ dấy lên nỗi tự ái trong lòng cậu khi nhận được cái tát mà không rõ nguyên nhân. Thế trở nên ít nói và chỉ ậm ờ vài tiếng với cha mẹ. Giờ cơm tối thi thoảng có anh ngồi ăn chung, anh và cậu cứ im lìm bới cơm và gắp thức ăn, chẳng ai đả động tới ai tiếng nào.

Chiều chiều cậu hay ngồi ngoài bãi biển trầm ngâm suy nghĩ. Thấy thúng cha về tới bờ, cậu đứng lên rồi trở về nhà trước khi anh đặt chân lên bờ. Không biết anh có thấy con không, nhưng vẫn chăm chú tay xách tôm cá, tay xách lưới về nhà. Anh thở phì phò sau khi chèo thúng một quãng xa.

-“Thế! Thế hả con?”

Anh thấy dáng một cậu thanh niên xa xa, măc quần đùi và áo thun rất quen, ngờ ngợ là con trai mình, anh gọi lớn tiếng. Cậu thanh niên dừng lại một chút nhưng không ngoảnh mặt lại, ngừng lại chừng vài giây rồi cậu đi thẳng. Anh thì dụi mắt mong nhìn rõ hơn, nhưng bóng chiều đã ngả sang màu tối dần, anh không nhận ra ai nữa.

-“Thôi! Chắc mình nhầm!”

4.

Chị đau lòng từ dạo hai cha con giận nhau. Căn nhà trở nên lạnh tanh vì chỉ có mối tương quan một chiều. Anh nói chuyện với chị, chị nói chuyện với Thế. Ngược lại, Thế nói chuyện với chị, chị nhắn lại với anh. Anh chẳng phàn nàn cũng không nói gì thêm, thi thoảng chỉ hỏi chị:

-“Thằng Thế dạo này học hành sao rồi em?”

Chỉ cần biết cậu đi học đều, chịu khó học tập là anh an tâm. Không đòi cậu phải làm bất cứ gì vì… sợ ảnh hưởng tới việc học.

Ngày Thế nhận bằng tốt nghiệp trung học phổ thông, cũng là ngày cậu xa cha vĩnh viễn. Anh đã chìm sâu dưới đáy biển trong trận biển động đêm hôm trước ngày Thế được tốt nghiệp. Chị đi dự lễ tốt nghiệp của con, nhưng nửa buổi lễ nhận được điện thoại hay tin anh có chuyện, chị tức tốc trở về nhà. Thế lên bục nhận bằng. Cậu đưa mắt dáo dác nhìn quanh tìm chị nhưng không thấy, thắc mắc vì sao lúc nãy chị đi với cậu, giờ không thấy đâu nữa. Khuôn mặt vơi đi niềm vui đôi chút. Chợt nghĩ: “Chắc mẹ về nhà tạo bất ngờ cho mình đây!”

5.

–“Cô ơi! Bán cho con ba đùi gà nướng. Lựa ba cái to đều nha cô!”

Thế ghé tiệm cơm mua đồ ăn, rồi vào siêu thị mua thêm ít đồ ăn để cùng cha mẹ ăn mừng lễ tốt nghiệp. Cậu hí hửng một mình lái xe về nhà. Dự định trong đầu những gì sẽ làm. Đầu tiên sẽ giả bộ giận lẫy mẹ chút xíu vì đã bỏ về không dự lễ trọn vẹn. Thế nghĩ tới một bàn ăn thịnh soạn mà mẹ đã về trước chuẩn bị sẵn ở nhà có canh chua me bạc hà nấu với cá lóc, rồi có thịt ba rọi kho tiêu mà cậu thích ăn nhất. “Cha” – một tiếng kêu hình như cậu quên mất trong đầu mình vì… lâu rồi không nhắc tới. “Gặp cha… rồi mình… xin lỗi… rồi mình khoe bằng… rồi mình cám ơn… rồi mình ăn tiệc.”  Cậu ấp úng một hồi khi nghĩ tới việc mình sẽ hành xử thế nào khi gặp anh. Thế lúng túng với những dự tính như thế.

-“Tùng… Tùng… Tùng…!”

Hồi trống đám tang giục lên liên hồi. Thế dừng xe ngay đầu hẻm vào nhà. Cờ tang cặm ngay đầu hẻm. Cậu nghe rõ mồn một từng tiếng trống, tự nhủ: “Không biết ai mới chết?”, rồi chầm chậm chạy xe vào hẻm. Chạy vài chục mét thấy bà con đứng khá đông đang nép vào hai bên hẻm nhường đường cho xe của Thế chạy vào. Gần tới nhà mình thấy càng đông người, cậu có linh tính không lành.

-“Ủa! Nhà mình mà! Có chuyện gì vậy?” Cậu giật mình khi thấy đám tang trong… nhà mình.

Xuống xe tắt máy, vừa rút chìa khoá chưa kịp bỏ vào túi quần, Thế thấy mẹ chạy ra hớt hãi, chị ôm cậu rồi khóc nức nở.

-“Thế ơi! Cha con…! Hu…hu…hu!”

                                                                                    Little Stream

Truyện ngắn: THẤM THÍA

 1.

-“Đồ mất dạy! Đồ bụi đời phá làng phá xóm!”

Ngợi bước đi hiên ngang giữa những lời chửi rủa mà người ta dành cho cậu. Cậu đã nghe nhiều lắm những lời chửi như thế, thậm chí có hôm bị người ta đánh bầm dập.

-“Bà Sáu về dạy lại thằng con bà đi! Thứ gì mất dạy dễ sợ! Suốt ngày phá phách. Hôm trước trộm chó nhà tui, ông chồng tui trùm bao bố định nện cho chết. Dè đâu mở bao ra thấy nó.”

Lời mắng vốn ấy còn quá nhẹ. Có hôm người ta còn tới nhà bà đòi bồi thường con chó, con gà, củ khoai, thậm chí là đòi đốt nhà bà nữa. Bà Sáu đành ngậm ngùi trả tiền cho họ mà chẳng biết thằng Ngợi – con trai bà – đã gây ra những chuyện gì.

2.

 -“Ngợi con! Ngồi nghe má nói chuyện xíu đi con.”

Cậu lại ngồi bên cạnh bà Sáu. Bình thường Ngợi vẫn hiền như thế, nhưng chẳng hiểu sao khi ra ngoài đường lại trở nên một con người hoàn toàn khác. Điều mà người ta mắng vốn và điều thực tế mà bà Sáu thấy con mình là những điều ngược nhau.

-“Con quen với mấy đứa bụi đời từ hồi nào?”

-“Dạ!… Dạ!…” cậu ấp úng.

-“Nói má nghe đi con. Sao con lại…?”

-“Dạ!… Dạ!…” cậu vẫn ấp úng.

-“Sao không nói mà dạ hoài vậy? Hay con có gì khó khăn?”

Ngợi đứng lên chạy một mạch ra ngoài, về hướng đường lớn. Bà Sáu gọi nhưng cậu không quay lại. Trời đổ cơn mưa chiều khá lớn, Ngợi đằm mình trong cơn mưa. Bà chạy theo con dưới cơn mưa tầm tã.

3.

-“Ba ơi! Ba!”

Ngợi áp mặt sát ngôi mộ của ông Sáu, gọi ông liên tục dưới cơn mưa to. Hai tay cậu ôm lấy mộ, như khao khát bấu víu điều gì còn sót lại mà không được.

Ông Sáu thương Ngợi lắm vì cậu là con trai một của ông bà. Ông là lao động chính trong gia đình. Bà Sáu bị bệnh tim khá nặng, nên mọi chuyện trong nhà đều do ông Sáu gánh vác. Nhà quá nghèo không đủ để bà Sáu chữa căn bệnh hiểm nghèo của mình, chỉ đủ mua thuốc uống những lúc tim làm mệt và đôi ba lần nhập viện. Ông Sáu cố tìm mọi cách cho thằng Ngợi đi học. Chỉ có con chữ mới mong cuộc đời cậu xán lạn hơn. Cái nghèo đã vây bám ông bà đi đến sức cùng lực kiệt. Ông chấp nhận chạy vạy mượn khắp nơi để Ngợi có tiền đóng học phí, rồi trong năm cố gắng làm kiếm tiền trả nợ.

Ngày ông ra đi cũng là ngày Ngợi tròn mười sáu tuổi. Cái tuổi mà con người đáng được dung bồi bằng nhiều khía cạnh, trong đó có tình thương người cha và người mẹ, nhưng ông qua đời để lại trong cậu một lỗ hổng quá lớn. Hôm ông ra đi, bà Sáu cũng lên cơn đau tim quằn quại. Ngợi nhờ bà con trong xóm ở nhà dựng rạp và thay đồ cho ông Sáu. Còn cậu đưa bà Sáu lên trạm xá. Trở về người ta đã vuốt mắt và cho ông Sáu vào quan tài, đợi mẹ con Ngợi về nhìn mặt lần cuối thì đóng nắp.

Hoàn cảnh không cho Ngợi ngồi khóc lóc, phải làm gì đó…

4.

-“Mấy anh cho tui vay chục triệu để tui lo đám cho ba và chữa bệnh cho má.”

Ngợi tới gặp nhóm cho vay nóng trong xóm để kiếm tiền xoay sở chuyện gia đình trong lúc này. Sổ nhà đất giờ không còn, nợ mượn những chỗ khác đã chất chồng, rày khó có ai dám cho gia đình mượn vì cơ may trả được nợ quá khó, chỉ còn cậy nhờ bọn cho vay nóng.

-“Tui xin mấy anh! Giúp tui lần này! Muốn tui làm gì tui cũng làm!”

Có lẽ đây là lần đầu tiên Ngợi dám hạ sát mình và nói những lời như thế với người khác. Trước giờ cậu chỉ biết đi học chứ nào biết ông Sáu đã phải vay mượn ra sao. Giờ đây, Ngợi không còn nghĩ tới nỗi nhục nhã khi phải van xin người ta, nhưng chỉ muốn lo cho xong cái đám của ông Sáu và để lại ít tiền chữa bệnh cho bà Sáu.

-“Mày nhớ! Mày nói muốn làm gì cũng được đó nghen!” Mấy thanh niên khuôn mặt bặm trợn nhìn thẳng vô mắt Ngợi, gằn giọng như muốn xác minh điều cậu vừa hứa.

-“Hứa! Tui hứa! Làm gì tui cũng làm!”

Cầm xấp tiền chạy về, Ngợi mừng hết sức. Nhưng mọi chuyện đâu dừng lại ở đó.

Những tay cho vay cũng là nhóm xã hội đen khét tiếng. Chúng thường hoạt động phi pháp ở những vùng lân cận, còn trong xóm thì chỉ phá phách và cho vay. Ngợi bị chúng bắt gia nhập vào thế giới ngầm, cách miễn cưỡng cậu không thể làm gì trước sự ép buộc của chúng. Muốn thoát khỏi đường dây đồng nghĩa với việc trả hết nợ, mà số nợ sinh lãi cao nay lên vài chục triệu thì đào đâu ra tiền mà trả. Thêm phần cậu sợ kinh động tới mẹ lúc này thì không tốt.

Từ hồi ông Sáu mất, Ngợi bắt đầu sa vào những cuộc phá làng phá xóm cách miễn cưỡng, mà cậu là người chịu trận thay cho nhóm bụi đời ấy. Quy tắc cho người mới vào muốn chứng tỏ bản lĩnh là cậu phải đi trước và về sau trong mọi vấn đề, kể cả những lần đi đánh nhau hay trộm cắp. Đi trước dò đường, dẫn lối và móc nối để thám thính tình hình; về sau là để cả bọn an toàn còn mình cậu hy sinh chạy sau rốt. Kết quả người ta toàn bắt trúng mỗi cậu trong những vụ ấy.

5.

Chuyện Ngợi là thành viên miễn cưỡng của một băng đảng xã hội đen là điều mà ít ai trong xóm biết được. Sau mỗi phi vụ cậu trở về nhà với bà Sáu chờ phi vụ tiếp theo, cậu vẫn thương và lo lắng cho mẹ từng chút một. Nhiều hôm bà Sáu lên cơn đau tim, cậu hốt hoảng bồng bà chạy tới trạm xá. Bà con trong xóm thấy cậu làm thế, họ trề môi chê trách: “Đồ cái thứ giả nhân giả nghĩa! Quậy như quỷ bày đặt giả bộ quan tâm”.

Chẳng phải Ngợi không bực tức hay không nóng giận. Vốn tính máu me của một tay giang hồ, dù là miễn cưỡng, cũng đủ khiến cậu có thể làm bất cứ điều gì, kể cả chống trả hay thậm chí giết người. Phải chăng có gì ngăn cản Ngợi phản ứng lại?

Bà Sáu từ từ mở mắt nhìn, thấy con ngồi bên cạnh mình, hay bàn tay nắm lấy tay bà thật chặt, bà mỉm cười nhìn con. Lần nhập viện này có vẻ bà yếu hơn trước rất nhiều. Nhịp tim không đều đặn và cũng chẳng minh mẫn nữa. Đôi mắt bà mờ hẳn khi nhìn mọi vật xung quanh, thi thoảng rơi vào mê sảng kể cả ban ngày. Điện thoại trong túi Ngợi reo lên, cậu nghe điện thoại rồi ra ngoài dặn dò y tá điều gì đó, rồi cậu biến đi nhanh chóng.

6.

-“Mẹ tui! Mẹ tui sao rồi?”

Ngợi đứng trước phòng cấp cứu, có vài người đàn ông ngăn không cho cậu vào trong, nhưng khá vất vả mới ngăn được. Từ ngoài nhìn vào trong qua lớp kính, một người phụ nữ già nua, tóc tai bù xù đang nằm trên tấm băng ca kim loại xám xịt, đôi mắt nhắm nghiền. Các bác sĩ dùng hai cục kim loại đặt vào lồng ngực bà, y tá lấy một vật gì đó chụp lên mũi bà, và những dây nhợ rối rắm đang mắc vào nhiều nơi trên cơ thể bà. Ngợi không khóc, đôi mắt đỏ hiện lên những lằn gân dữ tợn. Cậu nhìn chăm chăm với sự kìm kẹp của những người đàn ông.

-“Xin lỗi anh! Chúng tôi đã cố hết sức! Xin chia buồn cùng gia đình.”

Ngợi quỳ xuống trước phòng cấp cứu, chiếc băng ca được đẩy ra, lớp khăn trắng phủ thi hài bà Sáu kín từ đầu tới chân. Tiếng két két của bánh xe băng ca như tiếng dao cứa trong lòng cậu. Dùng hết sức, Ngợi đấm thật mạnh xuống sàn nhà với tiếng hét kinh khiếp, cậu vẫn không khóc.

Ôm xác bà Sáu trở về. Trời đổ cơn mưa. Không đưa về nhà, Ngợi ra thẳng chỗ mộ ông Sáu, mình cậu lấy vá đào huyệt cho bà Sáu, rồi đặt bà xuống cạnh ông. Xong xuôi, cậu nằm giữa kẻ của hai ngôi mộ, mưa vẫn nặng hạt. Ngước mặt lên trời hứng những giọt mưa, hai bàn tay đặt lên hai bên ngôi mộ, như thể cậu muốn che chắn cho ông bà giữa cơn mưa dữ dội.

 7.

Tiếng song sắt khép lại: “Cốp… cốp…”, Ngợi giật mình bởi tiếng va chạm quá lớn. Chợt lúc này cậu nhớ lại điều mà bà Sáu đã hỏi lúc còn sống: “Con quen với mấy đứa bụi đời từ hồi nào?”; “Nói má nghe đi con, sao con lại…?”; “Sao con không nói mà dạ hoài vậy? Hay con có gì khó khăn?”

-“Má à! Giờ con trả lời má được rồi! Con không ấp úng nữa đâu. Mọi chuyện đã xong, ra tù con sẽ làm lại đời mình. Má à!”

Sâu trong ngục tối, có tiếng thút thít…

                                                                                    Little Stream