Truyện ngắn: QUÊ HƯƠNG

 1.

-“Má ơi! Chịu nghen má! Thương con theo con qua bển. Gần tay gần chưn con chăm sóc cho má!”

-“Nhưng…”

Thủy nũng nịu áp sát đầu vào ngực bà Sáu như chặn lại lời bà sắp nói ra. Bà chưa kịp nói dứt tiếng thì Thủy đã nại lý do:

-“Bộ má hổng thương con hả? Con xa quê con cũng nhớ má thấy mồ! Đi mà má!”

Bà Sáu ậm ừ vuốt tóc Thủy – đứa con gái duy nhất của bà – mái tóc ngày nào còn đen huyền nay đã xen lẫn ít muối giữa tiêu. Bà không trả lời từ chối hay đồng ý, nhưng chỉ ngồi cạnh con.

Thủy lấy chồng rồi hai vợ chồng định cư sang Mỹ. Khởi từ công việc quê nhà Thủy đã biết chút ít – hớt tóc và làm nail – Thủy xin vô làm cho những tiệm của người Mỹ. Không biết tiếng Anh rành rọt nên vừa làm vừa học thêm mấy tiếng bồi cũng khá vất vả, nhưng được cái siêng năng, làm kỹ lưỡng và nhanh nhẹn nên khách tây hay khách ta ở đất người ai cũng thích. Ông chủ tiệm thấy vậy mà quý mến rồi tạo nhiều cơ hội cho Thủy làm nhiều khách hơn, tiền lương cũng hậu hĩnh hơn xứng với công sức của cô. Chồng của Thủy cũng là nhân viên văn phòng nên tiền lương dù không cao nhưng khá ổn định. Dần dà vợ chồng cần mẫn làm việc nên không lâu đã mua được căn nhà ngoài ngoại ô thành phố với giá vừa phải. Nơi đó hai người xây đắp hạnh phúc cho mái ấm riêng của mình.

Bà Sáu có mỗi Thủy là đứa con duy nhất. Từ hồi Thủy định cư sang Mỹ, bà ở một mình. Dù ngoài bảy mươi nhưng còn minh mẫn và khỏe mạnh. Bà có thể tự chăm sóc cho bản thân và cũng có thể sử dụng điện thoại di động để liên lạc với con gái bên nửa vòng bên kia thế giới. Thủy gọi cho bà Sáu hàng tuần, hay có khi nhớ quá mà một tuần gọi tới hai, ba lần hổng chừng. Nghe tiếng bà Sáu trong điện thoại mà Thủy mừng quá chừng, tiếng nói bằng tiếng mẹ đẻ mà nới xứ người Thủy phải tập quên để nói tiếng Anh, tiếng nói thân thương của người má ở quê nhà. Chỉ bấy nhiêu đủ khiến Thủy bùi ngùi xúc động.

-“Anh Tom! Sắp tới dịp nghỉ vợ chồng mình về Việt Nam thăm má nha anh! Xa quê gần chục năm rồi, em nhớ má.”

Tom – chồng của Thủy – gật gù đồng ý. Tom rất vui vẻ và hòa đồng. Là người Mỹ nhưng anh rành tiếng Việt nên trong nhà vợ chồng nói bằng tiếng Việt và Tom cũng dùng tiếng Việt mà diễn giải tiếng Anh cho vợ. Vài ngày sau Tom đã mang về hai vé máy bay cho anh và Thủy về Việt Nam. Thủy ôm anh hôn thắm thiết, không quên cám ơn anh rối rít.

Trên máy bay, Thủy tâm sự với Tom:

-“Anh Tom! Em có ý muốn làm giấy tờ lãnh má qua ở với vợ chồng mình. Vả lại sắp tới vợ chồng mình cũng muốn có em bé, chắc má ở cùng thì vui lắm! Anh thấy sao?”

Thủy hỏi dò trước vì cô biết những khó khăn ở đất Mỹ khi bảo lãnh một người từ Việt Nam sang. Khó hơn nữa vì chi phí nơi đất người thì đắt đỏ, liệu có đủ sức để lo cho má và… em bé mà vợ chồng định sinh trong năm tới. Thủy biết nếu đưa ra quyết định ấy Tom sẽ gánh một phần nặng nề vì anh là người làm việc chính trong gia đình. Mọi thủ tục đều do anh đứng ra lo lắng cho đến thành sự. Thủy nhớ lại từ lúc làm giấy tờ bảo lãnh sang Mỹ, chở Thủy đi nộp đơn xin việc, đứng ra chi trả mọi khoản tiền điện, nước… và đóng thuế đều do Tom đứng ra. Cô trông chờ sự đồng ý của Tom biết chừng nào:

-“Được chứ em! Anh sẵn lòng mà! Có má ở Việt Nam sang thì vợ chồng mình vui và an tâm lo cho má ở tuổi già chứ! Chỉ sợ má buồn vì xa quê thôi! Chứ anh không ngại gì cả!”

Thủy như muốn hét lên vì vui sướng trên máy bay, nhưng vì những hành khách xung quanh đang chìm vào giấc ngủ, nên cô chỉ lén ôm Tom và không quên đặt lên má anh một nụ hôn cám ơn anh đã đồng ý.

2.

-“Bà Sáu sướng nghen! Sắp thành Việt kiều đó! Đi bển tối ngày nói tiếng tiếng tây chớ mai mốt về quên luôn tiếng ta hổng chừng à!”

Có người trong xóm chọc bà Sáu vì hay tin Thủy làm giấy tờ bảo lãnh bà sang Mỹ, nhưng bà chỉ cười nói:

-“Ối! Cái xứ quỷ buồn thấy mồ! Sung sướng gì mà thích đi bển! Tui định ở lại chớ…”

Nói nửa chừng bà Sáu “Hới!…” một tiếng to rồi nói tiếp:

-“Ở đây còn mồ mả ông bà, hương khói cho ông bà hàng ngày, xóm giềng… đi sao đặng hả bà?”

Thủy nép phía sau chái nhà nghe hết lời bà Sáu nói với người hàng xóm. Thủy ray rứt, đi ra bờ sông ngồi lặng lẽ thầm nghĩ: “Mình có ác quá không? Bắt má đi về bên kia. Làng xóm, mồ mả tổ tiên… Dễ gì má chịu đi.” Nhưng Thủy cũng có lý do bảo vệ cho quyết định của mình: “Nhưng mình cũng muốn đáp hiếu cho má mà! Để má ở Việt Nam một mình ai coi cho đặng.” Suốt buổi chiều Thủy cứ thẩn thờ với những xung đột như thế trong lòng mình.

3.

Bà Sáu lẩn thẩn đi quanh xóm. Cả xóm ai cũng biết chuyện Thủy muốn đưa bà đi, ai cũng chúc mừng nhưng cũng có người bàn lui. “Cái xứ quỷ buồn thấy mẹ! Bà đi bển sao chịu thấu?” Có người kể chuyện từng qua Mỹ thăm con: “Con tui ở cái nhà bự chà bá, tui ở đó ba tháng trời trong nhà giữ nhà cho tụi nó. Chớ bước chân ra ngoài toàn nói tiếng tây tiếng u, làm gì mà biết nói. Sợ người ta bắt cóc hổng chừng. Tụi nó đi làm tối ngày, sáng đi chiều về. Tối mạnh việc ai nấy làm, tui cũng thui thủi. Cuối tuần tụi nó đưa tui đi chơi, mà trời ơi ra bãi biển coi mấy ông bà tây mặc đồ hớ hênh kỳ muốn chết. Tui biểu nó đưa tui về nhà thì nó nói tui quê mùa. Thèm miếng mắm cá mà nó biểu cái đó bên Mỹ cấm ăn vì… mùi thúi hoắc người ta chịu không nổi.”

Bà Sáu mới nghe thì cười nắc nẻ, nhưng hồi sau ngẫm lại thấy… thấp thoáng hình ảnh của mình đâu đó khi sắp tới đặt chân qua bên kia. Bà vội hỏi người hàng xóm đã kể về xứ Mỹ:

-“Bộ buồn dữ vậy hả chị?”

-“Thiệt! Tui dóc chị làm gì? Hôm về tui đòi nó đưa tui ra sân bay sớm cả ngày trời, muốn thoát cái xứ quỷ tha ma bắt đó liền trong ngày.” Người hàng xóm giặm thêm cho bà Sáu rõ.

Bà Sáu thiệt tình ứng khẩu:

-“Ừ! Nhà bự để làm gì? Hiện đại để làm gì? Để cái mình muốn làm giống ở quê mà hổng được chị hén!”

Buổi đi thăm xóm ấy khiến bà Sáu nao lòng. Chẳng hiểu vui hay buồn. Nghĩ thì thương con mà cũng không muốn rời đất quê. Hơn nữa, Thủy đề nghị má bán mảnh đất quê để sang Mỹ sống. Bán đất đai ông bà để lại là chuyện bà chưa từng nghĩ tới.

4.

-“Chào chị tui dìa!” Người phụ nữ mặc bộ đồ sang trọng, xịt dầu thơm sực nức với dáng đi ngoe nguẩy. Sổ nhà đất của bà Sáu đã nằm gọn lỏn trong chiếc cặp LV cắp nên hông người phụ nữ ấy. Mớ tiền còn để trên bàn trà, nhưng bà Sáu không ngó tới dù là một chút, bà nhìn xa xa nước mắt rớt lộp độp, Thủy đứng sau lưng má cứ xoa xoa vai của bà. Thủy không mở lời nào, chỉ để cho bà Sáu khóc, khóc một mình.

Bà đứng lên cái rột, tay vịn thành bàn, bước ra ngõ sau, nhìn mấy lỗ đất trước đây là mồ mả ông bà cha mẹ nay bị đào hoắm sâu, bà quỳ xuống, chắp tay rồi cúi lạy. Bà nghẹn ngào trong nước mắt:

-“Con lạy ông bà tổ tiên. Xin tha thứ cho con tội bất hiếu, đã không ở cận kề nhang khói…” cứ thế bà nghẹn ngào phân bua.

-“Má à! Má đừng buồn nữa. Má chịu theo vợ chồng con rồi mà! Về bên kia má ở với con. Sắp tới vợ chồng con có cháu cho má ẵm bồng, bà cháu hủ hỉ cũng vui mà má!” Thủy day day bờ vai của bà Sáu sau hồi dài xúc động. Bà vẫn chưa hết nghẹn ngào nhưng đã ngưng khóc, trả lời con mà vẫn còn hước vài tiếng kèm theo: “Ờ! Má theo vợ chồng con”. Trả lời trong nghẹn ngào, mắt vẫn còn đọng hai hàng nước mắt. Giọng vẫn còn dư âm những tiếng hước nho nhỏ.

5.

Chiều hôm đó, bà Sáu rảo một vòng quanh xóm tạm biệt bà con. Hít một hơi thật dài mùi cây cỏ làng quê. Mùi muối thoảng trong hơi nước mà hơn bảy mươi năm trời bà đã ngửi quen. “Ờ! Sắp xa rồi!”. Cảm thức xa nơi người phụ nữ ở cái tuổi ngoài bảy mươi là một cái xa rất khác. Không đơn thuần chỉ là về khoảng cách địa lý. Không như con gái và con rể của bà, vì bà biết tụi nó vẫn còn cơ hội quay về đất mẹ vào một ngày nào đó. Nhưng với một người tuổi đã gần xế chiều thì đi biết ngày nào sẽ trở về. Lúc đó, muốn về cũng không về được. Mà… biết đâu… chết ở nơi đất khách thì còn nỗi buồn nào buồn hơn.

-“Thôi! Chị Sáu đi mạnh giỏi nghen!”

Người hàng xóm rất thân tạm biệt bà Sáu. Bà cũng chào lại với một điều mà bà biết không chắc chắn:

-“Ừa! Tui đi nghen! Vài năm tui lại dìa!”

Về tới hàng ba, bà Sáu ngó qua bên hè, giàn bầu đã bị hạ xuống. Người ta – chủ đất mới – đã thuê người dọn dẹp khu vườn, nghe nói sắp tới họ định mở quán gì đó ở đây, vì chỗ nhà bà Sáu mà ngã ba nên thuận tiện việc giao thương. Bà Sáu lẳng lặng bước vào nhà, tới gần bàn thờ ông bà tổ tiên rồi chắp tay lạy. Nước mắt lại chảy nhưng không xúc động mạnh như lần trước, có lẽ bà đã cố kềm lại.

6.

-“Má ơi! Con xếp đồ rồi má coi đủ chưa?”

Bà Sáu đang ngồi trên ghế đặt trước hàng ba. Thủy vừa kêu vừa nắm bàn tay bà Sáu. Tom hai tay xách hai vali quần áo và đồ đạc cần thiết của bà Sáu bày ra trước mặt bà và Thủy.

-“Con có đem cho má mấy cái áo bà ba với mấy cái quần nhung ống loa?”

-“Dạ có! Con có xếp vô vali rồi. Có mấy cái rách quá con bỏ lại!”

“Bỏ lại!” Bà Sáu nghe hai tiếng ấy sao vô tình quá sức. Bà không muốn bỏ lại gì cả, thậm chí nếu có thể bà muốn gom cả cái mảnh đất quê hương, gom hết bà con làng xóm qua bên kia đất Mỹ để ở với bà hổng chừng. Hôm qua bà đã ngồi lau từng tấm hình ông bà tổ tiên, cuộn vào từng lớp vải kỹ lưỡng, rồi cẩn thận xếp vào vali để đem sang bên kia đất khách vì bà muốn tổ tiên đi theo mình dù ở bất cứ nơi nào. Định gom cả cái lư hương bằng sứ bỏ vô vali, nhưng Thủy ngăn lại.

-“Má ơi! Mình quá số ký cho phép rồi. Thôi má để lư hương lại. Sang bên kia con vào khu người Việt con mua cái lư hương cho má nghen!”

Bà Sáu “Ờ!” trong buồn bã. Đêm ấy bà không chợp mắt. Hình như bà sợ hoang phí thời gian để ngủ. Bà đi từng góc nhà, sờ từng góc cột. Vặn tim đèn trên bàn thờ nhỏ xuống. Ngồi xuống ghế tay cầm quạt đưa đẩy nhè nhẹ. Thủy nép sau rèm nhìn ra, thấy bà Sáu sao buồn quá. Một lần nữa Thủy lại ray rứt về quyết định của mình: “Hổng lẽ quyết định của vợ chồng mình là sai hay sao? Mà sai sao má hổng chịu phản đối?” Cuối cùng, cô để ý chí của mình chiến thắng: “Mà mình làm vậy là vì thương má mà!”

7.

Tiếng taxi đã bóp còi trước cửa. Thủy chạy vào gọi bà Sáu và Tom. Cả ba người thu mình và mớ hành lý vào chiếc xe nhỏ xíu. Bà Sáu khựng lại trước cửa xe. Cái cảm giác khựng lại như hồi bà về làm dâu, ông Sáu đưa tay dắt bà xuống xuồng vì sợ bộ đồ cô dâu rườm rà sẽ làm cho bà vấp té. Bà cũng khựng lại mà ngoảnh lại nhìn căn nhà thân quen và ba mẹ ruột đứng trước cửa nhà rơm rớm nước mắt. Hôm nay, bà cũng ngoái lại nhìn căn nhà, mà đúng hơn là nhìn quê hương thân yêu lần cuối.

Sân bay đông rợp người. Mùi dầu thơm và máy lạnh khiến bà khó chịu. Mùi bơ sữa khiến và phát no và ngán dù chưa một lần ăn thử. Ngồi với Thủy trên hàng ghế chờ Tom đi làm giấy tờ. Chừng mười lăm phút sau Tom quay lại, tay cầm ly cà phê hút một hơi vì vừa chen vào hàng dài để làm xong thủ tục.

Tên hành khách đi chuyến bay Việt Nam – Mỹ được cất lên. Thủy dắt bà Sáu đứng lên, bà Sáu vẫn không nói gì. Đi được một đoạn, Thủy có cảm giác bước chân của bà càng lúc càng nặng và đi chậm. Thủy quay lại: “Má à! Sao vậy?”

Bà Sáu từ hồi tới sân bay tới giờ mới cất lên tiếng nói đầu tiên. Bà nói cách dứt khoát chứ không hề yếu ớt. Đôi mắt bà mở to cương nghị có chút lưng tròng. “Thủy! Bắt xe cho má về! Hai con đi thôi nghen!”

Thủy ôm bà Sáu giữa sân bay. Cô không kèo nài thêm tiếng nào nữa. Thủy nói gì đó với Tom bằng tiếng Anh. Rồi cô dắt bà Sáu ra xe…

Little Stream

Tản mạn: ĐIỂM NỐI

 (Gửi Giáo Lý Viên cuối tháng Mười Hai năm 2021)

Tháng Mười Hai – tháng cuối cùng của năm 2021 – Đức Thánh Cha Phan-xi-cô mời gọi Giáo Hội dành riêng cầu nguyện cho các Giáo Lý Viên và việc giảng dạy Giáo Lý.[1] Cùng với đó, Tháng Mười Hai cũng là thời điểm bắt đầu năm Phụng Vụ mới, khởi đi với Mùa Vọng để dẫn vào việc kỷ niệm biến cố Con Thiên Chúa Giáng Sinh. Thời điểm cuối cùng mà cũng là thời điểm bắt đầu. Tôi nhận thấy nơi sự trùng hợp ấy có điều gì đó đặc biệt, cách riêng với vai trò của Giáo Lý Viên trong lòng Giáo Hội hiệp hành.

Hẳn chuyện khởi đầu hay kết thúc không phải là chuyện của con người, nhưng là chuyện của Thiên Chúa. Chính thánh Phao-lô đã nói: “Phao-lô trồng, A-pô-lô tưới, Thiên Chúa mới làm cho mọc lên.” (x. 1Cr 3,6) Đúng vậy, biến cố kết thúc và khởi đầu trong Tháng này nhắc nhớ Giáo Lý Viên về một Thiên Chúa quyền năng, là Al-pha và Ô-mê-ga (x. Kh 1,8), nghĩa là khởi nguyên và là tận cùng. Chính vì thế, Đức Thánh Cha Phan-xi-cô mời gọi Giáo Lý Viên góp phần vào công cuộc viên mãn của Nước Trời trong tương lai. Chính những nỗ lực ở hiện tại của các Giáo Lý Viên sẽ giúp cho bao nhiêu con người nhận ra kết thúc đời họ cần vươn tới là chính Thiên Chúa. Họ muốn loan truyền thông điệp: “Con người chúng ta đã được dựng nên trong bởi Thiên Chúa, thì nay kết thúc cũng phải ở trong Thiên Chúa. Ước chi những quyến luyến lệch lạc không lôi kéo ta ra khỏi ơn cứu độ mà Thiên Chúa dành cho mỗi người chúng ta.”

Thông điệp đầy ý nghĩa ấy có thể được thực hiện thông qua chính nỗ lực thực tế của Giáo Lý Viên. Đức Thánh Cha Phan-xi-cô nhấn mạnh rằng: “Trở thành một giáo lý viên có nghĩa bạn ‘là một giảng viên giáo lý’, chứ không ‘làm việc như một giảng viên giáo lý’”. Đó là lời mời sống tận căn đời mình với cái ‘là’ chứ không phải làm việc cho Giáo Hội với tư cách một nhân viên làm công ăn lương. Bằng chính đời sống, sáng tạo và vận dụng những ‘nén bạc’ Chúa trao, họ dám dấn thân vào những môi trường cần đến lời dạy của họ và đời làm chứng của họ. Việc dạy giáo lý không còn là đứng trên lớp để hỏi và học trò ngoan ngoãn đáp, hơn thế, Giáo Lý Viên còn dạy giáo lý qua đời sống hàng ngày của mình. Đó chính là gương mẫu sống động để tái hiện hình ảnh Chúa Ki-tô cho mọi người xung quanh. Trong Tông Huấn Evangelii Nuntiandi, số 41 của Đức Thánh Cha Phao-lô VI, có viết: “Người đương thời sẵn sàng lắng nghe những nhân chứng hơn là những thầy dạy, hoặc nếu họ có nghe thầy dạy, thì bởi vì chính thầy dạy cũng là những nhân chứng”.

Trong hoạt động chứng nhân ấy, Giáo Lý Viên không chỉ là một nhà sư phạm được đào tạo bài bản, nhưng họ còn là người đồng hành với những mảnh đời với nhiều hoàn cảnh khác nhau trong cuộc sống. Đã có đâu đó những phân biệt giữa lối dạy giáo lý từ chương thời xưa với lối dạy giáo lý thời hiện đại. Tuy nhiên, thực tế con người ngày nay cần cả hai lối dạy và học giáo lý như thế. Từ đó, việc dạy giáo lý cũng có thể nối kết với việc truyền giáo và Giáo Lý Viên cũng chính là những nhà truyền giáo nhiệt thành. Kiến thức sư phạm giáo lý giúp họ có nền tảng để giải thích và giúp người khác hiểu, nhưng chính sự đồng hành giúp Giáo Lý Viên áp sát hơn với cuộc đời vốn không chỉ là màu hồng như giấc mơ. Chính ở điểm này, Giáo Lý Viên đang tái diễn mầu nhiệm Nhập Thể của Con Thiên Chúa, khi Người chấp nhận thân phận con người nghèo nàn và rong ruổi ở trần gian. Từ đó, cũng như gương Chúa Giê-su, họ đưa biết bao linh hồn về cho Chúa nhờ vào sự trợ giúp của Chúa Thánh Thần và nỗ lực của chính bản thân họ.

Những bàn luận trên cho thấy tầm quan trọng của việc thành lập Thừa Tác Vụ Giáo Lý Viên mà Đức Thánh Cha Phan-xi-cô đã ban hành qua Tông Thư Dưới Hình Thức Tự Sắc Antiquum Ministerium vào ngày 10/05/2021. Bởi lẽ để thực hiện ơn gọi trở thành Giáo Lý Viên đòi hỏi phải có một tiến trình từ sư phạm sang thực tiễn, từ tri thức đến con tim, từ thao thức đến thực hành, từ làm thầy dạy trở thành bạn thân, từ cái ‘làm’ sang cái ‘là’. Đức Thánh Cha Phan-xi-cô chỉ ra rằng hành trình ấy không chỉ dành riêng cho Giáo Lý Viên, mà “là cả một chặng đường tồn tại (của Giáo Hội)” và trên hành trình ấy “chúng ta cần những giáo lý viên tốt lành vừa là người bạn đồng hành vừa là thầy dạy.”

Thực hiện những thao thức ấy, Giáo Lý Viên đang cùng Giáo Hội hiệp hành trên nẻo đường tiến về cùng đích hạnh phúc vĩnh cửu là chính Thiên Chúa. Xin cầu nguyện thật nhiều cho các Giáo Lý Viên và cầu nguyện cho nhau, để mỗi người chúng ta cũng trở nên những Giáo Lý Viên thực thụ trong đời sống hàng ngày.

                                                                                        Little Stream

[1] Xin xem video cầu nguyện theo ý Đức Giáo Hoàng Tháng 12/2021 tại: https://www.youtube.com/watch?v=1IjAYR4dc4U

Suy tư: BÌNH THƯỜNG GIỮA TẦM THƯỜNG

 “Sống cái bình thường giữa những tầm thường”, đó là điều mà cha chủ tế đã chia sẻ với anh em chúng tôi vào Thánh Lễ sáng ngày 24 tháng Mười Hai, nhằm chuẩn bị tâm tình cho Thánh Lễ Vọng mừng Chúa Giáng Sinh vào buổi chiều hôm đó. Câu nói ấy của cha đã đánh động tâm hồn tôi cách sâu sắc, bởi lẽ để sống lời mời gọi “sống bình thường” là cả một con người có ý chí “phi thường”, mà Chúa Giê-su chính là mẫu gương tuyệt hảo cho điều ấy.

Tôi ấn tượng duy chỉ lời mời gọi ấy trong một bài giảng nhiều ý tưởng, đơn giản vì đó cũng là điều mà mẹ tôi đã dặn dò trước lúc rời gia đình để bắt đầu một lý tưởng mới cho cuộc đời mình. Có lẽ mẹ biết trước cuộc sống vốn không hề dễ dàng. Nơi cuộc sống có thể dạy con người ta nhiều điều ý nghĩa, nhưng cũng không kém phần những khó khăn, thách đố và nhiều điều xấu xa, càng tệ hơn nữa khi những khía cạnh tiêu cực lại lôi kéo con người tôi rời xa cái bản chân con người mình. Thực vậy, chính lúc sắp nhúng đôi chân mình vào cuộc đời với những tự do rộng mở, mẹ đã dặn tôi: “Con à! Nếu con không sống là một con người phi thường được, thì hãy cố sống thật bình thường, nhưng đừng bao giờ biến mình ra tầm thường con nhé!”. Vâng! Những giá trị rất thực tế mà đôi khi trong cuộc sống tôi đã không nhận ra. Nhờ mẹ tôi ngày xưa, nhờ cha chủ tế hôm nay và trên hết là nhờ chính Đức Giê-su xuống thế làm người đã nhắc tôi chân lý ấy: “Biết sống cái bình thường giữa bao nhiêu tầm thường giữa cuộc sống với một ý chí phi thường.”

Nhìn vào cuộc hạ trần của Hài Nhi Giê-su cũng như suốt hành trình dương thế của Người, Đức Giê-su đã sống trọn vẹn sự nhập thể mà Chúa Cha trao phó bằng chính lối sống bình thường và giản dị như bao con người. Không kể khởi đầu việc thụ thai, Giê-su là một con người được sinh ra theo một cách thức tự nhiên bởi một người nữ; trong một quốc gia với nền văn hóa và cuộc sống con người cụ thể; để được lớn lên như bao đứa trẻ khác, hẳn Người cũng trải qua những năm tháng mài luyện vất vả và cũng có nhiều điều mới lạ để Người học hỏi; Đồng thời, hẳn Giê-su cũng có những vấp ngã và sơ sót nên phải nhờ đến sự dưỡng dục của Đức Maria và thánh Giu-se. Suốt ba mươi năm âm thầm nơi làng Na-za-rét và ba năm rao giảng, Giê-su luôn hòa mình với hết thảy mọi người thuộc mọi tầng lớp, với cả những con người không mấy ưa thích lối sống và rao giảng của Người. Ngang qua những bình thường của đời sống mà cuối cùng Người thực hiện thành công những trách nhiệm phi thường mà Chúa Cha trao phó, đó chính là cứu độ con người tội lỗi.

Theo gương Chúa Giê-su, tôi cũng được mời gọi thoát ra khỏi những bám víu tầm thường trong đời sống của mình. Hẳn là khó để phân biệt cái nào sẽ biến tôi nên tầm thường hoặc bình thường. Nói dễ hiểu hơn là khó để nhận biết điều gì có ích và cái gì có hại. Sự phân biệt đó tùy thuộc vào cuộc sống và nhu cầu thiết yếu nơi con người tôi. Đức Giê-su nói: “Cứ xem họ sinh hoa quả nào, thì biết họ là ai. Có người nào lại hái nho ở bụi gai hay là hái vả trên cây găng? Nên hễ cây tốt thì sinh quả tốt, cây sâu thì sinh quả xấu. Cây tốt không thể sinh quả xấu, cũng như cây sâu không thể sinh quả tốt. Cây nào không sinh quả tốt, thì bị chặt đi và quăng vào lửa. Vậy, cứ xem họ sinh hoa quả nào, thì biết họ là ai.” (x. Mt 7, 16-20) Thực vậy, nhìn vào chính những hoa trái mà tôi sinh ra trong cuộc sống đời này và ngẫm tới hệ quả đời sau, tôi sẽ biết mình đang sống cách bình thường hay cách tầm thường, hoặc biết mình có mang ý chí phi thường trong cái bình thường, hay chỉ chạy theo một tư tưởng vớ vẩn lạ thường mà chẳng có ích lợi gì.  

Ngang qua biến cố Nhập Thể, Chúa Hài Nhi muốn dạy cho tôi biết chấp nhận thực tại cuộc sống của mình. Nhưng thái độ chấp nhận ấy còn phải biết nhờ ơn Chúa và khôn ngoan nhận ra những điều khiến con người mình trở nên bình thường hoặc nên kẻ tầm thường. Giê-su đã thẳng tiến bằng con đường bình thường để thực thi sứ mạng phi thường; còn tôi, tôi cũng được mời gọi như thế giữa cuộc sống đầy chộn rộn lo toan này. Muốn làm được điều đó, tôi hoàn toàn cần ơn Chúa giúp và thực cần nỗ lực của chính bản thân tôi trong mỗi ngày sống.

Little Stream

Tản mạn: GIỮA GẤP GÁP...

Giữa dòng đời gấp gáp, tôi lại nhận ra những tĩnh lặng cần thiết của đời người. Nghịch lý. Quả là nghịch lý. Nhưng… đó là điều có thật.

Hẳn rằng bạn phải đồng ý với tôi cuộc sống chúng ta là chuỗi những ngày gấp gáp. Thử nhìn vào một ngày sống bình thường, mọi sinh hoạt đều cho thấy nét vội vã và chỉ rõ đích điểm mà chúng ta nhắm đến là gì. Đơn cử nơi một người nhân viên văn phòng. Thức dậy thật sớm chuẩn bị cơm nước sẵn sàng cho vào cà mèn. Gọi các con dậy để chúng hoàn tất việc vệ sinh cá nhân và thay quần áo tươm tất. Đúng giờ rời khỏi nhà để đi đến trường. Trên đường đi không quên ghé ngang tiệm bánh mì, bánh ướt hay bất kì loại bánh nào có thể bỏ vào bụng để được no ngay lập tức. Không quên ghé ngang quán nước mua một ly cà phê mang đi để giúp tỉnh táo. Đưa con tới trường rồi tới công sở, đứng chỗ bãi xe chỉnh đốn đồng phục rồi bước thật nhanh vào văn phòng. Cắm mặt mũi vào bàn phím và màn hình. Có ai đó gọi í ới mà vẫn không buồn rời màn hình mà chỉ trả lời cách qua loa như thể muốn nói: “Làm ơn đừng phiền đến tôi!”. Trưa mua hộp cơm ăn vội rồi tranh thủ ngã lưng đôi chục phút. Bắt đầu ca làm chiều. Tan sở rước con từ trường học về nhà. Ghé chợ mua ít thức ăn để chế biến cho bữa cơm tối gia đình. Ăn uống rồi việc ai nấy làm, các con chuẩn bị bài tập rồi ngủ sớm, vợ chồng thì làm việc còn tồn ở công ty chưa giải quyết xong, gần sáng mới chợp mắt đôi chút.

Có lẽ không cần phải kể ra một lịch trình dài sòng sọc như thế, vì… cuộc sống mưu sinh ai cũng phải vậy mà. Trên đây chỉ là một lịch trình đơn cử, nhưng nhìn chung thì ai cũng vất vả để lo cho cuộc sống mình. Mọi phấn đấu hiện tại để mong lo cho gia đình và bản thân được tươm tất đàng hoàng. Nhiều lúc nóng giận vì ai đó lỡ chen ngang mạch nỗ lực và sự cố gắng trong mệt mỏi, ngay cả trước những đề nghị tha thiết: “Ba mẹ ơi! Chở con đi chơi đi!”. Lúc đó, tiếng quát mắng thay vì tiếng yêu thương, mệnh lệnh thay vì những lời nói khuyên lơn và hướng dẫn. Dường như nhiều giá trị đáng ra phải được xem trọng hơn thì nay đã bị đặt xuống hàng thấp nhất. Đó là giá trị về con người và giá trị tình cảm, thay vào đó, giá trị vật chất và mưu sinh lại được ưu tiên. Đúng! Vật chất cũng cần và lo cho cuộc sống cũng cần. Người không biết làm ăn thì cuộc đời nghèo khổ và suốt đời chẳng tiến lên được mà chỉ biết ăn bám người khác. Nhưng liệu khi nỗi lo lắng về vật chất và mưu sinh tới mức thái quá thì mọi chuyện còn tốt đẹp nữa chăng?

Gấp gáp với những bận tâm cuộc sống là điều chính đáng, nhưng còn có những điều chính đáng hơn nhiều lần như thế. Biết đâu nơi bàn cơm lạnh tanh của gia đình cần những bát cháo nóng hay một món rau xanh đơn giản với vài bước chuẩn bị. Biết đâu vợ, chồng và con cái “thèm” được nghe tiếng của nhau thay vì tiếng cọc cạch của máy tính. Biết đâu gia đình cần sum họp hơn là quần quật bỏ hết công sức kiếm tiền để đổi lấy thái độ làm ơn và đòi người khác biết ơn nỗ lực của mình…. Có những điều cần nhưng cũng chưa cần lắm! Và biết đâu… lúc nào đó bạn buông việc ra vì kiệt sức, mệt mỏi, chán chường và bạn đã đi hết nửa dốc cuộc đời. Biết đâu… lúc nào đó bạn không còn nghe tiếng í ới vì xa lìa những người thân yêu vĩnh viễn. Biết đâu… mọi sự đã trễ. Vật chất và tiền bạc bên mình, trơ trọi giữa đời, để làm gì?

Hãy để cho mình một góc bình yên giữa tất tả cuộc đời này. Giữa gấp gáp hãy để mình có thời gian suy nghĩ. Ý thức điều đó để rồi khi dấn thân vào gấp gáp thì bạn cũng biết rút mình ra khỏi những bận tâm không cần thiết, mà hướng về giá trị cao quý hơn nhiều. Tình yêu, gia đình, bạn bè, nghỉ ngơi, trò chuyện… Còn nhiều góc lặng giữa nhiều gấp gáp đời mình, bạn đã nhận ra?

Hài Nhi Giê-su đã sinh ra trong lặng lẽ giữa những gấp gáp của cuộc sống chúng ta. Người cũng dạy chúng ta giá trị về sự tĩnh lặng. Tĩnh lặng giữa gấp gáp. Sự tĩnh lặng có giá trị thực với cuộc đời chúng ta.

                                                                                        Little Stream

Truyện ngắn: KIÊN NHẪN CỦA NGƯỜI MẸ

 -“Dạ Vũ! Muốn ăn mấy roi?”

Mẹ cầm cây roi được vót nhẵn cả hai đầu. Nhịp lên nhịp xuống, mặt hầm hầm tức giận. Vũ vừa đánh nhau với thằng Nam. Xui làm sao nó bị Vũ đánh mặt mũi sưng vù, ba nó dẫn nó lạ tới nhà mắng vốn, đòi bắt đền. Vũ núp sau đống rơm không dám ló đầu ra, chỉ thấy cử chỉ lúng túng của mẹ khi đối diện với chú Chai – ba của Nam, mẹ cúm núm xin lỗi rối rít, móc trong túi một xấp tiền được cuộn kỹ lưỡng, đưa hết cho chú Chai, lấy tay áo quệt nước mắt. Chú ra về nhưng còn hậm hực quay lại chửi vài câu:

– “Lo mà dạy con cho đàng hoàng, để nó đi phá làng phá xóm tối ngày. Đồ không biết dạy con. Đồ thứ không cha. Đồ trời đánh thánh đâm.”

Mẹ thẩn thơ trước nhà. Những vết bầm trên mặt, vai và đùi Vũ cũng bắt đầu rên lên. Mẹ dáo dát quay tìm, biết nơi Vũ đang núp, mẹ cầm một tay lôi ra rồi kéo vô nhà. Vũ không ngớt kêu lên:

-“Mẹ! Mẹ tha cho Vũ! Vũ biết tội rồi!”

Mẹ bắt Vũ nằm sấp trên bộ ván. Lại góc tủ thờ giật mạnh cây roi.

-“Biết tội gì chưa?” Mẹ hỏi gằn giọng nhưng xúc động.

-“Dạ!… Biết!” Vũ lí nhí trả lời.

-“Biết sao còn làm?”

Sau câu hỏi ấy mẹ quất tới tấp. Quất liên tục vào mông, không biết những lằn roi của mẹ đau, hay những vết thương đau, hay nỗi sợ tâm lý trong lòng lớn hơn những vết roi. Vũ chỉ biết khóc. Mẹ quất vài roi rồi quăng roi sang một bên, ngồi mạnh xuống bộ ván cái “ịch!” khiến tấm ván ghép rung rinh. Vũ lồm cồm quỳ gối lí nhí:

-“Mẹ! Con xin lỗi mẹ! Từ đây đép tới con không dám làm vậy nữa!”

Vũ chồm tới ôm từ lưng mẹ vòng tay ra trước. Mẹ khóc. Vũ cũng khóc. Đứa nhỏ mười tuổi đầu biết rằng mẹ vừa lãnh đủ cho nó. Lãnh những lời mắng chửi, tốn kém tiền bạc, và lãnh cả cái danh dự gia đình bị người ta chà đạp bằng câu: “Đồ không biết dạy con! Đồ không cha!”

…

-“Mẹ ơi!…” Vũ lén nói nhỏ vào tai mẹ. Mẹ đang cào lúa trước sân nhà. Vũ tranh thủ lúc mẹ làm để nói lí nhí cho qua để mẹ khỏi nghe.

-“Gì con?” Mẹ dừng cào, lấy tay áo quệt mồ hôi, hỏi Vũ.

-“Con… bị … mời… phụ huynh.” Vũ vừa nói vừa len lén đưa thư mời phụ huynh cô giáo chủ nhiệm gửi cho mẹ. Mẹ cầm tờ giấy run run, đọc rồi… lặng hồi lâu. Mẹ quay nhìn Vũ, đôi mắt thất thần.

-“Sao vậy con?”

-“Dạ! Thằng Nam lại chọc tức con. Con… đánh nó!”

Mẹ ngồi bệt xuống giữa sân. Chẳng nói chẳng rằng. Mắt vô hồn nhìn xa xăm. Vũ lay tay mẹ, năn nỉ:

-“Mẹ ơi! Con xin lỗi mẹ!”

Mẹ chẳng nói tiếng nào. Vũ sợ cái sự im ắng ấy. Chạy vội vào nhà rút cây roi. Chạy ra như muốn chuộc lỗi:

-“Mẹ! mẹ đánh con đi!”

Mẹ cầm cây roi, quăng xuống đống lúa trên sân.

-“Đánh làm gì hả con? Đánh rồi con có ngoan hơn không?”

Vũ ôm bờ lưng mẹ rồi khóc. Nắng chang chang dọi lên gò má của mẹ đỏ ửng. Nhưng từ hồi cầm lá thư mời phụ huynh trên tay khuôn mặt ấy còn biểu lộ sự thất vọng. Mẹ lấy bàn tay xoa cái đầu tóc khét lẹt của Vũ, không khóc mà chỉ nhìn xa xa.

Từ phòng giáo viên bước ra, Vũ đang tiết học len lén nhìn ra, nhưng mẹ không nhìn vào lớp học. Thấy dáng mẹ thất thểu đi về, nón lá đội kéo trễ sau vai.

“Đánh rồi con có ngoan hơn không?” Câu nói khiến cậu bé mười tuổi đầu chưa hiểu được. “Ngoan là gì?” Vũ muốn hiểu ý mẹ muốn nói “ngoan” là gì? Có phải như con Na hay con Mén suốt ngày trong nhà làm việc của lũ con gái như quét nhà, rửa chén hay nấu cơm. Hay ngoan là nghe lời mẹ răm rắp mà không cãi nửa lời. Hay ngoan là không đi chơi, không bắn bi, không đánh nhau, không làm gì trái ý của mẹ.

…

Len lén ngoài sân thấy mẹ đang cào lúa giữa nắng. Vũ không dám bước vô nhà vì sợ mẹ nổi giận vì cuộc gặp gỡ cô giáo chủ nhiệm sáng nay. Mẹ dừng tay cào đưa tay áo lau mồ hôi, nhìn hướng mặt trời mẹ biết giờ này Vũ đáng ra đã về nhà nhưng nãy giờ chưa nghe tiếng tăm của con. Biết cái tật đói bụng của Vũ cực xấu, mỗi lần đói là nó không chịu được, hẳn phải về rồi. Nhưng mẹ cũng băn khoăn vì biết đâu Vũ sợ mẹ nổi giận mà không dám vô nhà. Nhìn ra phía đống rơm bên hông nhà, cái mép áo học sinh thấp thoáng. Mẹ cười!

Vũ nhìn ra ngoài đường. Nắng chang chang mà đầu không đội nón. Khuôn mặt thẫn thờ vô hồn. “Làm sao đây?” Vũ hỏi một mình. “Thì vô nhà chớ làm sao!” Mẹ cười và bất ngờ trả lời Vũ. Vũ đứng lên gãi đầu, ngại ngùng nhìn mẹ. “Vô nhà đi con! Gì mà sợ! Nhà mình chớ nhà ai mà sợ!”

Cơm đã dọn. Cá kho tiêu và canh chua ngon hết sẩy. Vũ rửa tay rửa mặt rồi chạy lên bàn cơm ngồi bên mẹ. Đúng như cái tính xấu khi đói bụng, Vũ quên cả chuyện sáng nay mẹ gặp cô chủ nhiệm. Mời mẹ ăn cơm rồi gắp thức ăn cho mẹ. Xong xuôi Vũ và mấy hơi cơm canh. Mẹ nhẹ nhàng nhắc: “Từ từ con! Coi chừng mắc cổ!”

Tối hôm ấy mẹ ngồi trên ghế tre đặt giữa sân. Tay phe phẩy quạt. Vũ học bài xong thì hạ thấp tim đèn dầu xuống rồi đặt lên đầu tủ. Bước ra sân, Vũ nhẹ nhàng gọi:

-“Mẹ ơi! Con xin lỗi mẹ!”

-“Xin gì xin hoài vậy con? Biết có lỗi thì chừa chứ sao đợi làm sai rồi xin miết!” Mẹ nhắc nhẹ Vũ.

-“Mà mẹ ơi! Mẹ muốn con ngoan thế nào? Có phải như con Na với con Mén suốt ngày ở nhà nấu cơm và rửa chén. Hay như thằng Tẻn không chơi bời phá phách…”

Mẹ cười xoa đầu Vũ, rồi áp sát đầu con trai vào ngực mình, nhẹ nhàng nói:

-“Mẹ muốn con ngoan nghĩa là mẹ muốn… con làm con của mẹ. Vậy thôi!”

Vũ choàng hay cánh tay ôm mẹ. Hai mẹ con ngồi bên nhau nghe tiếng ếch nhái kêu, cảm làn gió mơn man từ cây quạt trên tay mẹ. Vũ đi vào giấc ngủ lúc nào không biết.

 …

-“Ba ơi! Cô giáo con mời ba lên họp phụ huynh.” Thành – đứa con đầu của Vũ – rón rén đưa lá thư cho ba. Tính Vũ từ hồi có gia đình và có con hay nóng nảy la rầy. Thành sợ ba hơn là sợ mẹ. Vũ cầm thư đọc xong, vừa bỏ thư xuống thì Thành đã quỳ mếu máo:

-“Ba! Con xin lỗi ba! Con hứa từ đây về sau sẽ ngoan hơn.”

Vũ định rầy la và đánh con như mọi khi, nhưng vừa nhìn Thành khóc thút thít trong tư thế quỳ, Vũ chợt nhớ về mình của mấy chục năm về trước. Vũ chuyển từ bực mình sang bình tĩnh, rồi hỏi Thành:

-“Con biết ngoan là gì không mà hứa với ba leo lẻo vậy?”

-“Dạ! Con… con… không biết.”

Vũ cầm bàn tay Thành, cậu bé giật lại như phản xạ tự nhiên vì sợ ba đánh mình. Vũ lại ghì chặt bàn tay kéo con trai lại bên mình, ôm con vào lòng, Thành vẫn khóc, Vũ nói:

-“Ba muốn con ngoan nghĩa là… ba muốn con là con của ba. Vậy thôi!”

Thành vẫn khóc, Vũ suýt rơi nước mắt nhưng kịp kềm lại. Nhìn thẳng lên di ảnh của mẹ trên bàn thờ, Vũ tự nhủ: “Mẹ! Cám ơn mẹ đã kiên nhẫn với con! Con yêu mẹ nhiều lắm!”

                                                                                        Little Stream

Tản mạn: TÂM SỰ CỦA SUỐI NHỎ

 Bạn thân mến,

“Cạn rồi! Cạn rồi!” là thông điệp tôi muốn nói với bạn, để mong bạn có thể giúp gì đó cho tôi và anh chị em thiên nhiên quanh tôi. Dòng suối – hai từ có thể gợi lên trong bạn những hình ảnh ủy mị và thơ mộng. Bạn sẽ dễ nghĩ tới những chú bướm xinh bay trên mặt suối. Bạn cũng có thể nghĩ tới những hòn đá đóng rêu xanh rờn hoặc những viên sỏi nhỏ trải dài dưới lòng suối trong vắt. Đàn cá nhiều sắc màu tung tăng vẫy đuôi dưới lòng suối mát lạnh. Những động vật ghé lại bờ suối để giải khát giữa cái nắng gay gắt của mùa hè. Bạn cũng hoàn toàn có quyền nghĩ tới một hay những chuyến đi nghỉ cạnh một con suối nhỏ với những hoạt động nhẹ nhàng hay tĩnh lặng. Mừng cho bạn vì đã từng có cơ hội tận hưởng những góc nhìn rất đẹp và ý nghĩa như thế!

Đấng Tác Thành sinh ra chúng tôi là để cuộc sống thêm những nét thi vị và để phục vụ cho chính cuộc sống con người. Nếu một lần cảnh đẹp diễn ra trên mặt suối hay trong lòng suối khiến tâm hồn bạn nhẹ nhõm bình an, thì tôi đã thực hiện thành công vai trò của mình rồi. Ngoài ra, tôi còn đảm nhiệm việc trung chuyển những dòng nước mát lạnh vô tận cho những dòng sông và ao hồ. Hòa mình vào vòng tuần hoàn của nước, tôi phải đảm bảo cho các sông luôn có những dòng chảy mới liên tục. Thượng nguồn đưa về suối và suối góp sức trung chuyển tới những nơi khác. Vai trò trung gian của tôi có ý nghĩa chỉ khi có thượng nguồn – nơi cấp nước, có sông và ao hồ – nơi nhận nước. Hơn nữa, tôi còn được Đấng Tác Thành giao nhiệm vụ duy trì mầm sống cho những loài thực vật và động vật quanh tôi. Bất kể nơi nào mà tôi chảy đến, tôi cũng luôn hướng tới việc giúp các loài động vật có nước uống, các loài thủy sinh có môi trường sống, nhiều loại thực vật hút được nước vào bộ rễ để mang lại sự sống. Vâng! Phục vụ là niềm vui, và cống hiến hết mình là sứ mạng của dòng suối nhỏ.

Tuy vậy, tôi muốn chia sẻ với bạn về thực trạng là thượng nguồn, nơi cấp nước cho tôi liên tục, nay gần như cạn kiệt. Mạch nước ngầm đã bị khai thác quá mức, khiến nhiều mạch nước trở nên khô hạn và không duy trì được mạch nước nữa. Nhiều khu vực trong thượng nguồn bị ô nhiễm nặng nề do rác thải và chất bẩn gây ra. Cây xanh trong rừng bị khai thác quá mức khiến dòng suối không còn bóng râm nữa. Ánh nắng chiếu sáng quá mức khiến nước trong lòng suối gần như cạn kiệt. Nhiều chú cá trước đây vẫy đuôi dưới lòng suối nay rời xuống hạ lưu để tìm sự sống và phải đánh liều chấp nhận bơi vào những dòng cuộn khủng khiếp. Có những sinh vật không kịp bơi đi và đang thoi thóp trăn trối những lời cuối cùng với dòng suối cạn. Đàn bướm và chim không bay đến nữa bạn à! Suối cạn và cây bị chặt hết thì các bạn ấy đến làm gì! Những dòng sông không có nước luân chuyển, thêm vào đó là những ô nhiễm nặng nề cho rác thải và chất thải khiến dòng sông chuyển màu và mang mùi kinh khủng. Các bạn sông và ao hồ đang kêu lên với tôi và tôi đang kêu lên thượng nguồn, nhưng thượng nguồn kêu lên với ai đây?

Bạn thượng nguồn cũng nhờ tôi nhắn nhủ với mọi người hãy giúp thượng nguồn tái tạo lại những mạch nước ngầm bằng mọi cách. Hoặc bớt khai thác quá mức, hoặc bớt thải những chất độc hại xuống lòng đất, hoặc trồng rừng để giữ mảng xanh và chất ẩm cho mạch nước đủ điều kiện tồn tại. Bạn cây xanh cũng nhắn nhủ tôi hãy xin mọi người bớt đi việc đốn phá và hãy trồng thêm những cánh rừng che phủ. Các thủy vật và động vật cũng buồn xiết bao khi không còn nhà để ở. Hạ nguồn cũng kêu gào không kém trước những cấp độ tồi tệ càng lúc càng lớn mà hạ nguồn đang đối mặt.

Hệ thống tự nhiên chúng tôi không thể trách móc Đấng Tác Thành của mình. Chắc chắn Ngài đã mặc cho chúng tôi những gì đẹp nhất và tuyệt vời nhất rồi! Không thể có gì hoàn hảo hơn nữa đâu! Như bạn thấy cả hệ thống vận hành trơn tru và tác động lẫn nhau từ trước đến giờ. Nhưng kết quả giờ đây là mọi thứ đã cạn kiệt và đi vào một ngõ cụt không hồi cứu vãn. Đấng Tác Thành chắc chắn buồn lắm khi thấy chúng tôi: thượng nguồn, dòng suối, sỏi đá, cây xanh, thủy vật, động vật, dòng sông… không làm tròn nhiệm vụ của mình. Trong vai trò là trung gian, dòng suối nhỏ tôi đây xin lên tiếng thay cho những người bạn của mình. Xin các bạn hãy giúp chúng tôi bằng một động thái thực tiễn và hiệu quả nào đó.

Nghĩ về vai trò trung gian của mình, tôi thấy tiếng nói của mình thực quá vô dụng và nhỏ bé. Thấy anh chị em mình đang chết dần chết mòn mà không thể làm được gì hơn vì… tôi cũng đang rơi vào cái chết lầm lũi như thế. Ước gì những tiếng nói, những phong trào, những cổ võ của bạn sẽ có tác động mạnh mẽ để vực dậy sức sống cho hệ thống thiên nhiên chúng tôi. Nói không làm được là một cách nói thoái thác trách nhiệm, nhưng nói có thể làm được là điều không dễ dàng chút nào. Chúng tôi đã và đang nỗ lực mỗi ngày để tái tạo lại chính mình bằng mọi cách, nhưng chúng tôi không lên tiếng nói với con người được, chính vì thế chúng tôi chỉ còn cách hành động để mọi người nhận ra qua một loạt những dấu chỉ tự nhiên. Nhưng chúng tôi vẫn cần sự hỗ trợ của bạn để gióng lên hồi chuông thức tỉnh. Hồi chuông không chỉ làm cho chúng tôi được đẹp đẽ trở lại như xưa đâu, vì chuyện xấu đẹp đâu phải mục đích của chúng tôi. Trên hết là phục vụ mọi người. Vì thế, tiếng chuông như lời kêu gọi thức tỉnh về đời sống trong lành, hạnh phúc của con người. Không chỉ nghĩ cho mình mà còn nghĩ tới người khác nữa.

Hãy giúp chúng tôi bạn nhé! Chúng tôi tin ở bạn! Cám ơn bạn rất nhiều!

Little Stream

Tản mả: GIẬT MÌNH

 -“Ê! Má của mày năm nay bao nhiêu tuổi?” Tôi giật mình trước câu hỏi của người bạn cùng công ty. Phải tính toán tầm hai phút hơn rồi mới trả lời được: “Ờ! Má của tao năm nay…” Tôi cố ghì chậm lại để chắc chắn số tuổi của má mà tôi tính được là đúng “…bốn mươi bảy tuổi.”

Để tính được con số ấy tôi phải nhẩm trong đầu “Má mình sinh trước giải phóng một năm là năm 1974. Năm nay là năm 2021. Vậy 2021 trừ cho 1974 là 47.” Trả lời xong câu hỏi của bạn, tôi cầu mong cho bạn đừng hỏi tuổi của ba mình, vì cũng phải mất thời gian tương tự để làm phép tính, mà… cái sợ lớn nhất là khi bạn nghĩ: “Trời! Ba má ruột chớ người dưng nước lã đâu mà hổng biết tuổi hả trời!”. Có lẽ bạn tôi đã không mang suy nghĩ như thế, nhưng ít ra tôi thấy thẹn thùng với lòng mình vì… điều nhỏ nhặt và thân quen đến như vậy mà… tôi lấy làm xa lạ.

Bước chân vào Sài Thành gần chục năm, công việc ngày càng ổn định. Mức lương đủ lo cho gia đình nhỏ có vợ và hai con của tôi. Ngoài ra, tôi còn dành tiền hàng tháng gửi về quê nhà cho ba má. Thông thường tôi vẫn gọi điện vài ngày một lần cho ba má và thăm hỏi. Tự nhủ rằng bổn phận kẻ làm con là nhớ điện về thăm hỏi và gửi tiền chu cấp hàng tháng vậy là đủ, thành thử tôi an tâm với đời sống hiện tại của mình. Mãi cho tới khi giật mình bởi câu hỏi của anh bạn đồng nghiệp. Trên con đường đi về nhà, người tài xế riêng của tôi nín khe không hỏi tôi bất cứ câu gì, còn tôi thì đăm chiêu suy nghĩ. Sát bên nhà mình có một con sông tên là… con sông đó chảy ra xã và huyện… xung quanh nhà tôi có khung cảnh… bà con lối xóm quanh nhà tôi là… hồi còn ở nhà ba má hay làm… Tất cả những điều ấy phải rất vất vả tôi mới nhớ lại được mà bán tín bán nghi là bao nhiêu phần đúng. Chợt có suy nghĩ nảy lên khiến tôi xấu hổ: “Sao tiền lương, lời lãi và thậm chí là khoản hầu bao mỗi khi đi với bạn bè tôi tính nhanh quá trời! Mà nhớ tuổi ba má, nhớ về quê hương và gia đình lại khó đến vậy?”

Có thể tôi không thuộc tuýp người hoài cổ. Không lấy quá khứ làm tất cả cho đời mình. Có thể tôi đã muốn quên những gì là quê mùa để nhớ hoài cái tân tiến của Sài Thành. Có thể tôi muốn quên dòng nước lấm phèn vàng khè kẽ chân mỗi khi lội xuống ruộng mà nhớ dòng nước tinh khiết của máy lọc nước hạng sang. Có thể tôi muốn quên những gì bám kéo đời tôi trước đây với cái nghèo khổ để giờ đây vun vén cho cảm thức kiếm tiền… và tiền… và tiền… Bỗng! Tôi nhận ra mình gần như cũng quên dáng đi của ba mình ra sao? Quên cả giọng nói của má thế nào? Quên những gì đã nuôi lớn con người tôi. Sẽ không có tôi hôm nay nếu không có cái quá khứ nghèo nàn, tủi khổ và quê mùa ấy. Nói đúng hơn, tôi quên… cội nguồn. “Quê hương nếu ai không nhớ, sẽ không lớn nỗi thành người.” Câu hát thân quen mà tôi cũng suýt… quên chợt khiến tôi đau hơn bao giờ hết.   

“Alo! Má ơi! Con nè! Có ba ở nhà không? Ba má có khỏe không? …”. Khóc. Tôi đã khóc khi nghe giọng nói của má bên đầu dây điện thoại bên kia. Chợt nhận ra giọng nói của má yếu dần, sự mong manh trong giọng nói mà bao nhiêu lần gọi điện tôi đã không để ý vì những lần ấy tôi chỉ gọi cho có lệ. Má tôi giật mình khi nghe tôi khóc dù tôi đã cố nén để má không phát hiện ra: “Gì vậy con? Sao khóc? Cái thằng vô duyên hết sức…”

Có bao giờ bạn đã quên như tôi chưa? Có bao giờ bạn ngập ngừng khi ai đó hỏi tuổi của ba má như tôi chưa? Có bao giờ bạn phải bỏ hàng giờ để khóc và muốn… cuối tuần cùng vợ con trở về nhà ngay lập tức chưa? … Đừng quên! Hãy nhớ! Hãy làm ngay khi còn kịp… Đừng giật mình như tôi, bạn nhé!

Viết thay bạn,

Little Stream

Truyện ngắn: NHỮNG GÌ CÒN SÓT...

1.

-“Thưa má! Con đi học mới dìa (về)!”

Nương bỏ chiếc cặp sách lên chiếc bàn gỗ nhỏ, xắn tay áo dài màu trắng cao hơn khuỷu tay, khoát nước từ trong lu ra để rửa mặt. Nước mưa mát lạnh, Nương tranh thủ nhè lưỡi ra thử vị ngọt của nước mưa tự nhiên. Nó đứng thằng người với tay lấy chiếc khăn mặt nhỏ vắt trên cây sào bằng gỗ phía trên đầu mình.

-“Má ơi!”

Chị đang lúi húi dọn cơm và thức ăn ra bàn để mẹ con cùng ăn trưa cho Nương kịp ca học chiều và chị kịp ca làm buổi chiều.

-“Gì con?”

Chị đáp lại sau tiếng gọi của con. Nương trả lời:

-“Lớp con bữa nay có con Thủy đẹp dễ sợ. Bữa nay nó mặc cái áo dài mới toanh bằng lụa, đẹp ơi là đẹp. Con cầm thử cái tà áo dài mà biết nó mát quá trời quá đất. À! Nó trang điểm cũng đẹp nữa, dặm ít phấn và tô chút son nhẹ màu hồng nhạt nhìn tươi lắm! Nói hổng khen mấy đứa con gái lớp con đứa nào cũng tét mắt để nhìn con Thủy! Biểu mai mốt cũng đánh dặm như nó chứ không vừa!”

Chị im lặng, bới cơm vô chén rồi đưa cho Nương đang mải mê kể chuyện ở lớp.

-“Má biết không! Thằng Thành cũng cùng lớp con hôm nay có chiếc xe tay ga đẹp ơi là đẹp. Nó biểu ba nó mới tậu ở Sài gòn về cho nó nghe đâu cũng vài chục triệu gì đó. Ghê thiệt! Giàu gì mà giàu dễ sợ. Nhìn chiếc xe đứa nào trong lớp con cũng lác mắt, chậc lưỡi vì chả biết bao giờ mình mới có chiếc xe như nó.”

Chị im ỉm cúi đầu và cơm. Xoay đầu đũa gắp miếng cá bỏ vô chén của Nương. Nó cầm chén với đôi đũa lên, nhưng chưa vội ăn, tiếp tục câu chuyện:

-“Con Hường, con thiếm Bảy nhà kế bên mình nè má! Thiếm Bảy mới mua cho nó cái điện thoại cảm ứng nghe nói là ốp pô hay ốp pa gì đó đẹp lắm. Sáng nay nó đem vô lớp để khoe với tụi con, còn bấm lên mạng xem đủ thứ trò, nào là ca nhạc, quần áo, bộ dụng cụ trang điểm, bộ mỹ phẩm…”

Chị và xong chén cơm thật nhanh, đặt xuống nhẹ nhàng, cúi đầu bước ra sàn lảng. Khoát nước rửa mặt, dặn Nương:

-“Ăn xong rửa chén giùm má nha con. Má đi làm sớm, hôm nay đầu tuần, công nhân làm lại nên quán ăn nhiều chén đĩa để rửa lắm! Tối sợ má về trễ. Đi học nhớ khóa cửa nẻo cẩn thận đó!”

Vừa nói xong, chưa kịp đợi Nương trả lời, chị với tay cầm chiếc nón lá máng tòng teng trên cây sào gỗ, dắt chiếc xe đạp cà tàng ra trước cửa, không quên quay lại nói với Nương:

-“Má đi à!”

Nương và cơm một hơi không buồn gắp miếng cá nào, nó hơi lẫy vì chị không chịu nghe cho hết những câu chuyện mà nó kể. Dọn dẹp, ngủ trưa rồi đạp chiếc xe đạp cà tàng tới trường giữa cái nắng chang chang. Nỗi bực tức trước thái độ của má lúc nãy và cái nắng nóng khiến nỗi bực mình lên đỉnh điểm.

2.

Chị lúi húi rửa từng cái chén, từng cây muỗng, chưa rửa xong đống này rồi tới đống khác được đưa xuống. Đúng là ngày đầu tuần, lượng công nhân dồn dập gấp mấy lần ngày thứ Bảy và Chúa Nhật làm tăng ca. Tay liên hồi xát xà bông rồi thả vào một cái chậu nước thật to, vòi nước chảy liên tục trào ra ngoài những lớp bọt xà bông xuống đất, phút chốc rồi bể nát. Công việc rửa chén mọi khi có hai người cùng làm, nhưng hôm nay người làm cùng lại bị bệnh xin nghỉ, chị phải gánh việc một mình. Đôi bàn tay dù đã đeo lớp găng cao su dầy cộp, nhưng chị cảm rất rõ những lớp da nhăn nhúm vì nước len vào những khe rách của bao tay, thấy hơi nhưng nhức ở các khóe ngón tay, khả năng cầm nắm như thể yếu dần vì các khớp ngón tay cứng đờ sau vài giờ rửa liên tục.

Chuông công ty tan ca, chuẩn bị thay ca mới. Chị tranh thủ rửa xong mấy cái chén cuối cùng. Trời lem luốt tối, một mảnh xương cá lỏi vào khe rách đâm vào đầu ngón tay, nhưng chị không thấy đau nữa vì bàn tay gần như tê cứng.

-“Chế ơi! Em dìa nha!”

Chị ngoảnh cổ thông báo cho cô chủ quán ăn. Lượng công nhân ca ngày ghé ăn cơm tối sau khi tan ca trước khi về nhà, người rửa chén thay ca chưa tới, cơm vẫn bán liên tục.

-“Em! Ở lại tiếp chế một chút! Con nhỏ thay ca chưa tới! Chừng nào nó tới hẳn dìa! Em dìa không ai rửa chén! Ráng chế tăng lương nha em!”

Chị “Dạ!” trong cảm giác mệt mỏi. Chén đĩa lại tiếp tục mang xuống, cô bé thay ca rửa chén mãi hơn một tiếng đồng hồ sau mới tới, nó xin lỗi bà chủ rối rít vì xe bể bánh dọc đường không ai thay cho, phải dắt một đoạn rất xa mới có chỗ vá xe. Nó quay qua cám ơn chị rối rít. Chị gật đầu cười trừ trong mệt mỏi vì bụng đói meo và cả người mỏi nhừ.

-“Chế ơi! Em dìa nghen!”

-“Ừa! Mà nè đem cái này về nhà ăn tối. Tội nghiệp! Nhờ em chứ không chế chết thiệt!”

Hai cái đùi gà nóng hổi với lớp nước khìa sền sệt thơm phức nằm trong bọc. Dù đã cách một lớp bọc mà mùi thơm của nó vẫn bay xộc vào mũi rồi chạy xuống bao tử, khiến bao tử kêu “ót…ót…” liên hồi. Nhớ tới Nương ở nhà, mẩm chắc có đùi gà ăn nó vui lắm! Chị đạp xe thật nhanh về nhà. Trời tối om.

3.

-“Má mới dìa!”

-“Ừ! Ăn cơm đi con, má có đem đùi gà khìa còn nóng hổi, thơm và ngon lắm!”

-“Con ăn rồi! Đợi má hoài không thấy, con bới cơm ăn với miếng cá hồi trưa còn dư. Má ăn cơm đi!”

Chị ngồi xuống chiếc ghế tre, mở bọc đùi gà thơm phức còn hơi âm ấm. Thơm lừng cả nhà, Nương cũng nghe mùi thơm.

-“Ngồi ăn với má đi con!”

Nương không cưỡng lại được, xách thêm chén cơm lên ăn với chị. Hai má con ăn cơm dưới ánh đèn dầu khi tỏ khi lu.

-“Má ơi! Con Kim hồi chiều nay khoe con một loại mỹ phẩm gì đó nghe nói tốt lắm! Xức vô trắng nõn, da mềm và mịn nữa! Nó nói da tay con cấp này…”

Nghe lại tuồng than cũ, đang cơn mệt trong người khiến chị thấy hơi khó chịu, nhưng không nói ra, chỉ và cơm rồi cạp miếng thịt cố nuốt vào cho no bụng.

-“Còn nữa! Thằng Đạt lớp con hồi chiều chê con quê mùa lạc hậu. Nó biểu mấy đứa con gái tuổi mày biết diện váy ngắn, áo thun Hàn Quốc rồi. Còn mày tối ngày mặc bộ đồ cũ xì. Nó biểu môi chê cười con giữa sân trường trước đám bạn con luôn đó má!”

Chị thấy cơn bực tức dâng lên mỗi lúc mỗi nhiều, chị muốn đứng lên bỏ vô buồng nằm nghỉ. Nhưng nghĩ lại cố gượng xíu để ăn xong chén cơm còn dở, Nương cắn miếng gà một miếng nhỏ chẳng bình luận gì về miếng gà, mà lại nói tiếp:

-“Còn thằng Bình…”

Chị không đủ bình tĩnh nữa, khả năng chịu đựng của một người mẹ đã tới tột cùng, chị đập mạnh đôi đũa xuống mặt bàn bằng gỗ phát ra âm thanh khó chịu, nói thật với con gái đang ngồi đối diện mình:

-“Nương! Má xin con! Đừng than vãn nữa con! Má làm đủ mệt rồi! Đừng than nữa!”

Như bị ai đó tạt vào mặt một lớp băng cứng ngắt, Nương im re, cảm thấy quê và mắc cỡ, thấy mất danh dự, nó đứng lên vô buồng nước một. Cái đùi gà nó mới cắn một miếng nhỏ xíu còn bỏ chỏng chơ ở trong chén cơm. Chị không thể cắn nổi miếng thịt cuối cùng, đành gom hết đổ bỏ. Lặng lẽ rửa chén dưới ánh đèn dầu leo lét.

4.

Chị đốt ba cây nhang, lại gần bàn thờ anh. Đứng trước linh ảnh của anh chị bật khóc. Anh ra đi chưa đầy năm thứ hai vì tai nạn lao động. Trước đây gia đình không tới nỗi túng thiếu, thậm chí có cái ăn cái mặc đầy đủ vì cả anh và chị đều đi làm ra tiền. Cuộc sống của Nương trước đây sung túc hơn rất nhiều. Nhưng từ hồi anh bị té giàn giáo khiến cột sống bị gãy, thêm sức khỏe khá yếu nên phải chạy chữa rất nhiều tiền. Nằm viện vài tháng mà ngốn mấy trăm triệu, chị gom mọi tài sản dành dụm được để lo cho anh. Cuối cùng, lo xong cái đám cho anh thì gia đình kiệt quệ, cái nhà và miếng đất cũng đội nón ra đi.

Chị nước mắt ngắn dài lã chã thầm thĩ trước linh ảnh của anh:

-“Anh ơi! Em biết làm gì đây? Em đuối sức rồi anh à! Phải chi anh còn sống…”

Nương nằm trong buồng nghe được tiếng chị nói với anh, cảm giác mất sỉ diện vẫn còn trong suy nghĩ, Nương bặm môi nén tiếng khóc. Nương khóc vì tức tưởi và oán trách người mẹ không quan tâm tới nó. Ếch nhái kêu inh ỏi, trời hầm ghê gớm, ngó lên thấy mùng rách lỗ chỗ, nó ghét cuộc sống này kinh khủng. Trước đây phòng nó có cửa tự động cảm ứng, có máy điều hòa, đèn điện sáng trưng chứ đâu tàn tệ như từ hồi chuyển nhà cho tới giờ. Nó vô tình không kìm được mà đập tay lên vách gỗ, chị đứng trước bàn thờ nghe được thì hiểu Nương đã nghe mọi chuyện.

5.

Chị vén tấm màn cũ bước vô buồng của con gái. Tay cầm chiếc đèn dầu nhỏ. Lần từng bước, Nương vẫn xoay mặt vào vách dù nó biết rõ ai đang bước tới gần. Chị gọi khẽ “Nương! Nương ơi!”

Nó cố tình đơ người cứng ngắc để giả như đã ngủ, nhưng chị thừa biết con gái mình có tính cách ra sao. Chị ngồi kế nó, tay vuốt vuốt lưng, nước mắt vẫn rơi không ngừng. “Má xin lỗi con! Nương! Đừng trách má nghen con!”

Nương vẫn im thin thít. Chị phân bua với con.

-“Má biết con giận má! Nhưng con hiểu cho má. Từ hồi ba chết, má ráng hết sức rồi! Lúc nào má cũng muốn con có cuộc sống hạnh phúc, đầy đủ chứ đâu muốn con ra nông nỗi này. Nhưng con phải cho má thời gian để từ từ má ráng làm thêm. Con đừng giận!”

Nương càng nghe càng tức. Nó khó chịu trước kiểu phân bua xin cảm thông, mà cứ bắt nó phải chờ. Nó khó chịu khi phải chấp nhận một cuộc sống bứt bí và thiếu thốn. Nó khó chịu khi bạn bè đầy đủ và sung túc cứ khoe của nhan nhãn trước mặt nó. Nó khó chịu khi mấy đứa con trai, con gái trong lớp cứ túm tụm là bàn về cái nghèo, cái xấu của nó. Không chịu nổi nữa, nó quay người lại, tay đẩy chị ra khỏi tấm chiếu nó đang nằm, chị rướn người trì lại, nó ra sức tống chị ra như muốn nhổ bỏ cái gai trong mắt nó. Chiếc đèn dầu lúc nãy chị đặt trên đầy giường lung lay, ngã xuống, phựt vào mùng và chiếu. “Chạy! Lẹ!”. Nương hô toáng rồi bỏ chạy ra ngoài. Cứ nghĩ chị chạy theo phía sau, nhưng đợi gần một phút hơn mà chị vẫn chưa ra, Nương chạy ngược vô buồng. Chị vẫn ngồi trong phòng gần ngọn lửa vẫn cháy và đang lan rộng ra. Nương nắm tay chị: “Má! Ra lẹ! Cháy rồi!”. Nương cầm tay chị lôi ra trước cửa. Như tỉnh người lại, chị tri hô bà con, Nương múc từng thau nước tạt vô đám cháy, lửa vẫn lan rộng gần nửa căn nhà bằng lá và gỗ. Bà con tới dập lửa giúp hai má con. Nhà còn lại một nửa, nửa kia đã thành… tro.

6.

Bàn thờ của anh không bị cháy, tấm linh ảnh vẫn còn và nén nhang chị đốt lúc nãy vẫn chưa cháy hết. Bước vào nhà, chị nhìn trân trân linh ảnh mà khóc. Nương lầm lũi theo sau chị, đứng xa xa nhìn linh ảnh. Bà con sau một hồi dập lửa xong đã tản về gần hết, chỉ còn vài người tụm lại xầm xì trước nhà. Nương nhìn ảnh cha, rồi nhìn mẹ – người đàn bà đau khổ, đầu tóc bù xù, mặt mày lấm lem trước mặt nó – rồi khóc.

Nương chợt nhận ra những gì còn lại sau một cơn hỏa hoạn. Có những điều trên cuộc đời này mất rồi không thể tìm lại được. Đối diện trước mắt nó là di ảnh của ba và người mẹ đau khổ dưới chân bàn thờ. Nó thấy mừng vì còn… có mẹ.

Bước lại sát gần chị, nó thỏ thẻ:

-“Má ơi! Con… xin lỗi má!”

Chị quay lại nhìn con, ôm nó thật chặt. “Má cũng xin lỗi con!”.

…

 Little Stream

Suy tư: LỜI NGUYỆN TRONG LÚC BỆNH TẬT

 Lạy Chúa,

Mỗi khi trải qua một cơn bệnh,

Chúa mở ra cho con những cái nhìn,

Dạy cho con biết bao bài học.

Chúa dạy con biết cảm thông,

Khi thấy ai đó mang một căn bệnh trong mình,

Họ thường hay cáu gắt, nóng nảy và rên la.

Vì những cơn đau âm ỉ trong cơ thể hành hạ,

Nỗi khó chịu mà chỉ họ mới hiểu được.

Lúc đó,

Những biểu hiện thiếu kiên nhẫn ắt tỏ lộ ra ngoài.

Chúa dạy con biết phận người quá mỏng manh,

Phút này vui cười, vài phút sau đã khóc.

Vậy mà lâu nay con vùi thân thế tục,

Sống vì mình và nương tựa thế gian,

Phút này đây mang bệnh tật nghèo nàn.

Thoáng nghĩ lại, con thấy mình tiếc nuối,

Vì đã phung phí bao ơn lành Chúa ban.

Chúa dạy con biết con không là vô hạn,

Tiền kiếp chỉ là bùn đất lạnh tanh,

Chúa thương yêu và thổi khí sinh thành,

Con hiện hữu rày là nhờ ơn Chúa.

Vậy nên,

Chớ huênh hoang cậy vào tài vào của,

Chúa rút ơn, liền có hóa ra không.

Chúa dạy con bài học về đức tin,

Khi con biết ý thức mình yếu đuối.

Giữa bao nhiêu sóng gió của cuộc đời,

Đứng một mình chắc chắn sẽ tả tơi,

Thời chỉ biết cậy dựa vào ơn Chúa.

 

Lạy Chúa,

Khi nhìn cơn bệnh dưới cái nhìn như thế,

Con hiểu ra bệnh tật không hề xấu xa,

Nhưng tuyệt thay! Đó là những món quà!

Giúp nhận ra Người thực là Thiên Chúa.

 

                                                                                Little Stream